Quang cảnh lầu Ngưng Bích và cảnh ngộ, tâm trạng của Thúy Kiều trong sáu dòng thơ đầu:

Quang cảnh lầu Ngưng Bích: cô đơn, trống trải, cầm tù. Một nơi đất khách quê người, một hình ảnh đẹp nhưng buồn vời vợi. Sự cô đơn trống trải ấy bao vây bào mòn trong tâm can Thuý Kiều. Cảnh vật trước mắt nào những núi non, trăng nước nhưng mà dấu hiệu thiên nhiên đây đều xa lạ, hoang vắng mênh mông, heo hút. Cả bốn bề bát ngát mênh mông đến lặng người.

Cảnh ngộ và tâm trạng của Thúy Kiều:

- Cảnh ngộ: Thúy Kiều bán mình chuộc cha, bị lừa bán vào lầu xanh, bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích.

- Tâm trạng:

+ Thúy Kiều đau buồn, xót thương cho hoàn cảnh bị giam cầm cả về mặt thể chất và tinh thần ở lầu Ngưng Bích khi nhìn ra thiên nhiên hùng vĩ, heo hút.

+ Nàng thương mình, rồi lại thương cho những người ở nhà đang ngóng chờ mình. Đó là nõi đau đớn không nguôi khi không thể thực hiện lời hẹn lứa đôi với Kim Trọng, tủi nhục vì không rửa hết “vết nhơ” để sánh đôi với chàng. Đó còn là nỗi thương cha mẹ khi không thể ở nhà chăm sóc tuổi già cho cha mẹ.

+ Nàng quay trở về thực tại, rồi lại sợ hãi, lo lắng cho số phận sau này của mình, dự cảm về một tương lai sẽ đầy sóng gió, khổ ải.