Quan niệm sống của nhân vật trữ tình được thể hiện qua hai câu thực và hai câu luận:

- Hai câu thực: Sống là phải có ý thức về “cái tôi”. Nhà thơ tin tưởng vào “cái tôi”: “Trong khoảng trăm năm cần có tớ”. Đó là “cái tôi” công dân, đầy tinh thần trách nhiệm trước cuộc đời, trước đất nước. “Cái tôi” biết hi sinh, cống hiến cho sự nghiệp chung, chứ không phải “cái tôi” cá nhân chỉ biết hưởng lạc. Bên cạnh niềm tự tin vào bản thân là niềm hi vọng, niềm tin vào lớp người trong tương lai: “Sau này muôn thuở, há không ai?”.

- Hai câu luận: Trước hoàn cảnh thực tế của đất nước “non sông đã chết” (đất nước đã mất vào tay giặc), nhà thơ đau đớn, xót xa nhưng đồng thời khẳng định ý chí kiên cường không cam chịu sống cuộc đời nô lệ. Quan niệm sống của tác giả mang những sắc thái mới của tư tưởng thời đại: dũng cảm từ bỏ nền học vấn cũ mà minh từng gắn bó, bởi nên học vấn đó đã lạc hậu, không giúp ích gì trước cảnh nước mất nhà tan. Nhà thơ khát vọng đi tìm con đường cứu nước mới để dân tộc thoát khỏi cảnh đau khổ, lầm than.

Quan niệm sống của nhân vật trữ tinh thể hiện khí phách ngang tàng, hành động mạnh mẽ, quyết liệt, lí tưởng yêu nước nồng cháy của một nhà cách mạng tiên phong trong thời đại mới.