a) - Biện pháp tu từ đảo ngữ: Lom khom dưới núi; Lác đác bên sông

- Tác dụng: Nhấn mạnh cuộc sống mưu sinh, bươn trải của người dân và khung cảnh thưa thớt, vắng vẻ, tiêu điều nơi chân đèo Ngang.

b) - Biện pháp tu từ đảo ngữ: Lôi thôi sĩ tử; ậm ọe quan trường

- Tác dụng: nhấn mạnh vẻ ngoài cẩu thả, nhếch nhác; tác phong rệu rạo, biếng nhác của những vị quan hiền tài và sĩ tử tri thức của đất nước trong giai đoạn đó. Từ đó châm biếm tình cảnh đất nước bệ rạc, giả dối ngay trong chính kì thi quan trọng như vậy.

c) - Biện pháp đảo ngữ: Củi một cành khô

- Tác dụng: nhấn mạnh thân phận nhỏ bé, vô định, yếu ớt của kiếp người trong cuộc sống.

d) - Biện pháp điệp ngữ: Đã

- Tác dụng: nhấn mạnh chiến thắng vang dội, đánh đuổi quân thù, đất nước được hòa bình trở lại sau Cách mạng tháng Tám.