Lễ hội mừng lúa mới ở Tây Nguyên

Cứ vào tháng 11 hàng năm, đồng bào các dân tộc sống trên dãy Trường Sơn vùng Tây Nguyên nói chung và người Gia Rai nói riêng tổ chức Lễ cúng mừng lúa mới - Hội mùa. Lễ được tổ chức sau khi thu hoạch xong vụ mùa với ý nghĩa tôn vinh hạt thóc của các thần linh (Yang) ban cho dân làng và cầu mong các thần linh cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình sung túc. Đây là dịp để bà con buôn làng tổ chức dâng lễ, tạ ơn thần Lúa, thần Nông nghiệp vì đã cho một vụ mùa ấm no.

Trong ngày nghễ hội, các già làng đã thức dậy sửa soạn từ mờ sáng, đóng khố chỉnh tề chuẩn bị cho buổi lễ quan trọng nhất trong năm. Thanh niên trong làng cũng chuẩn bị rượu thịt sẵn sàng, phụ nữ vui vẻ hơn ngày thường khi mặc những bộ đồ thổ cẩm huyền bí, đậm chất truyền thống. Mọi người quây quần về nhà rông. Tiếng cồng, tiếng chiêng vang lên nhịp nhàng trong điệu múa xoang nhẹ nhàng say đắm, già làng bắt đầu đọc lời khấn lễ.

Phần Lễ mừng lúa mới thứ nhất được cúng ở rẫy lúa gồm 1 chén rượu và 1 con gà. Phần lễ thứ hai được cúng ở chòi rẫy và cúng ở nhà chủ lúa. Theo quan niệm của người dân nơi đây, lễ được dâng để cầu khấn 7 vị thần, gồm thần đất, thần trời, thần nước, thần nuôi dưỡng, thần che chở, thần bảo vệ, thần lúa thông qua động tác 7 lần chạm vào chén rượu. Cầu cho những giống lúa đã trồng của gia đình tốt tươi, mau chín, thơm ngon. Người Gia Rai theo chế độ mẫu hệ nên khi mời rượu, người được mời đầu tiên là phụ nữ, do đó người vợ của chủ lúa và mẹ của vợ được mời uống trước.

 Không gian văn hóa Lễ mừng lúa mới là một không gian văn hóa lễ hội đầy màu sắc của người J’rai và đồng bào dân tộc Tây Nguyên. Lễ được duy trì hàng năm bởi những người dân buôn làng như một tập tục không thể thiếu.