Bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Lai là một tác phẩm thể hiện tình cảm sâu nặng và lòng biết ơn đối với người mẹ, đặc biệt là trong bối cảnh chiến tranh và những khó khăn của cuộc sống. Dưới đây là một số phân tích chi tiết về bài thơ:

### 1. **Đề tài và chủ đề**
- **Đề tài**: Bài thơ tập trung vào hình ảnh người mẹ, một biểu tượng của tình thương, sự hy sinh và lòng kiên trì.
- **Chủ đề**: Tình mẹ, sự hy sinh của mẹ cho con cái, khát khao và nỗi đau trong thời kỳ chiến tranh.

### 2. **Nhân vật chính và nhân vật tự tình**
- **Nhân vật chính**: Người mẹ – hình ảnh mẹ hiện lên với sự hy sinh cao cả, chịu đựng để nuôi dưỡng con cái.
- **Nhân vật tự tình**: Người con, thường là người trăn trở về tình cảm của mình với mẹ, về những mất mát và nỗi đau mà mẹ đã phải trải qua.

### 3. **Mạch cảm xúc**
- Mạch cảm xúc trong bài thơ thường khởi đầu từ những ký ức, những hình ảnh đẹp về mẹ, để rồi dần dần đi sâu vào những nỗi đau, sự mất mát và ghi nhớ về tình thương thiêng liêng mà mẹ dành cho con.
- Bài thơ có sự chuyển biến linh hoạt từ những cảm xúc vui vẻ, hạnh phúc đến nỗi buồn, sự trăn trở về cuộc sống khó khăn.

### 4. **Tư tưởng**
- Tư tưởng trong bài thơ thể hiện sự trân trọng, tôn vinh những người mẹ, những người phụ nữ đã vượt qua nhiều gian khổ trong cuộc đời.
- Thể hiện triết lý nhân sinh: Mẹ là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ bến, là nguồn động lực mạnh mẽ cho con cái dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

### 5. **Thông điệp và ý nghĩa**
- **Thông điệp**: Tình mẹ là vô giá, không thể đo đếm bằng vật chất. Những hy sinh của mẹ cho con cái đáng được biết ơn và trân trọng.
- **Ý nghĩa**: Bài thơ khơi gợi lòng tự hào về mẹ, khuyến khích mỗi người hãy sống có trách nhiệm hơn với gia đình, biết ơn và yêu thương mẹ nhiều hơn trong cuộc sống. Đồng thời, tác phẩm cũng phản ánh sâu sắc những nỗi đau, mất mát của cả dân tộc trong bối cảnh chiến tranh.

Bài thơ "Mẹ" không chỉ đơn thuần là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một món quà tinh thần, nhắc nhở con người về giá trị của gia đình, của tình mẹ trong cuộc đời.