Bài thơ "Tiếng mẹ" của tác giả Nguyễn Thị Hạnh sử dụng nhiều biện pháp tu từ để thể hiện những cảm xúc sâu sắc về tình mẹ và cuộc sống của người phụ nữ. Dưới đây là một số biện pháp tu từ nổi bật cùng với những chi tiết cụ thể trong bài thơ:

• Chi tiết: "Thân gái như hạt mưa sa".
  • Tác dụng: Hình ảnh so sánh giữa thân gái và hạt mưa sa tạo nên sự mềm mại, yếu đuối, đồng thời thể hiện sự mong manh của người phụ nữ trong cuộc sống. Hạt mưa là hình ảnh đẹp nhưng cũng dễ bị cuốn trôi, như thân phận của người phụ nữ trong xã hội.

• Chi tiết: "Ngày lại ngày dệt tấm vải thô sơ".
  • Tác dụng: Hình ảnh "tấm vải thô sơ" không chỉ thể hiện công việc hàng ngày của người phụ nữ mà còn là biểu tượng cho cuộc sống vất vả, khó khăn và đầy gian truân. Tấm vải ấy còn đại diện cho những nỗ lực không ngừng nghỉ để tạo dựng cuộc sống.

• Chi tiết: "Mẹ ơi mẹ từ trong lòng đất / Có nghe chăng đời hát yêu thương?".
  • Tác dụng: Việc nhân hóa hình ảnh người mẹ, dù đã khuất, vẫn "nghe" thấy những âm thanh của cuộc sống thể hiện một mối liên kết sâu sắc giữa con cái và mẹ, dù là ở hai thế giới khác nhau. Nó thể hiện niềm khao khát và tình yêu thương không bao giờ mất đi.

• Chi tiết: "Tiếng mẹ ru xưa chồng chất đắng cay" và "Của mẹ xưa. Tôi cất lời ca".
  • Tác dụng: Sử dụng điệp ngữ "tiếng mẹ" nhấn mạnh vai trò của tiếng ru mẹ trong đời sống tinh thần của con cái, gợi nhớ về ký ức đau thương nhưng cũng là nguồn động viên, an ủi.

• Chi tiết: "Hạt mưa sa trên bùn lầy nước đọng" và "Mà ánh nắng của ngày xuân mơ ước".
  • Tác dụng: Sự đối lập giữa "bùn lầy" và "ánh nắng" thể hiện sự chuyển mình từ những khó khăn, khổ đau đến những ước mơ, hy vọng. Nó gợi lên một hành trình vượt qua gian khó để hướng tới tương lai tươi sáng hơn.

• Chi tiết: "Một kiếp người nhắm mắt lệ còn rơi".
  • Tác dụng: Câu thơ này thể hiện nỗi đau, sự mất mát và những kỷ niệm buồn mà tác giả đã trải qua, đồng thời bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ về thân phận con người.

Những biện pháp tu từ trong bài thơ "Tiếng mẹ" không chỉ tạo nên vẻ đẹp nghệ thuật mà còn thể hiện sâu sắc những cảm xúc, tâm tư của tác giả về tình mẫu tử, về cuộc sống đầy gian truân và khát vọng vươn lên. Qua đó, bài thơ gợi nhớ và tôn vinh tình yêu thương của người mẹ, đồng thời là tiếng lòng của những người con đối với những khó khăn trong cuộc sống.