Bài thơ “Mục đồng ngủ trên cát trắng” là tác phẩm của Trần Quốc Toản, một nhà thơ Việt Nam hiện đại. Bài thơ thể hiện cuộc sống hồn nhiên và gần gũi với thiên nhiên của những cậu bé chăn trâu, còn được gọi là mục đồng. Tác phẩm khắc họa hình ảnh lao động vất vả nhưng lãng mạn, đầy màu sắc của những em bé miền quê, đồng thời bộc lộ sự gắn bó với thiên nhiên, tinh thần lạc quan và tình yêu cuộc sống.

Khổ 1:

Suốt ngày dãi nắng
Vàng hoe tóc bồng
Đêm nhóm lửa hồng
Áp lưng cát trắng

Khổ thơ mở đầu miêu tả cuộc sống của các mục đồng từ sáng đến tối. "Suốt ngày dãi nắng" gợi hình ảnh những cậu bé phải làm việc ngoài trời, chịu đựng thời tiết khắc nghiệt nhưng vẫn đầy hồn nhiên với "tóc bồng vàng hoe" do cháy nắng. Ban đêm, các em nhóm lửa để sưởi ấm trên bãi cát trắng, tạo nên khung cảnh gần gũi với thiên nhiên, cho thấy cuộc sống đơn sơ nhưng cũng đầy màu sắc và thi vị. Hình ảnh "áp lưng cát trắng" không chỉ miêu tả tư thế nghỉ ngơi mà còn thể hiện sự gắn bó với môi trường xung quanh.

Khổ 2:

Lắng nghe gió thổi
Thia lia sao xa
Nằm ngâm chân mỏi
Vào sông Ngân Hà...

Khổ thơ này đưa người đọc vào không gian tĩnh lặng của đêm khuya. Các mục đồng nằm thư giãn, lắng nghe gió thổi, thả mình vào không gian bao la, với hình ảnh "sao xa" như "thia lia" (chỉ trò chơi dân gian) làm cho bầu trời sao trở nên gần gũi. Đặc biệt, câu thơ "nằm ngâm chân mỏi vào sông Ngân Hà" rất gợi hình: những cậu bé tưởng như đang thả mình vào dòng sông mơ mộng trên trời. Hình ảnh này tạo nên không gian huyền ảo, kỳ diệu, thể hiện trí tưởng tượng phong phú và tâm hồn lạc quan của các em.

Khổ 3:

Những hạt bắp nướng
Chín căng giọt sương
Một hòn than nổ
Bung vì sao băng

Khổ thơ này miêu tả cuộc sống sinh hoạt đơn giản và bình dị của các mục đồng. Hình ảnh "hạt bắp nướng chín căng giọt sương" gợi lên cảnh các em quây quần bên lửa, nướng bắp và thưởng thức thành quả sau một ngày lao động. Hình ảnh "hòn than nổ" được so sánh với "sao băng" cho thấy khả năng tưởng tượng bay bổng của trẻ thơ, biến những điều giản dị nhất trong cuộc sống thành những hình ảnh đẹp đẽ, lung linh.

Khổ 4:

Ai vùi khoai củ
Thơm giờ tàn canh
Tù và đã rúc
Đảnh thức bình minh

Hình ảnh "khoai củ vùi thơm giờ tàn canh" lại thêm một lần khắc họa cảnh sinh hoạt đời thường của các mục đồng. Khoai củ vùi trong đống tro ấm áp và chờ đến khi chín tạo nên sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên. Tiếng "tù và" vang lên đánh thức các em dậy để đón chào bình minh, mở đầu một ngày lao động mới. Khổ thơ này tạo nên cảm giác thanh bình và êm đềm trong khung cảnh miền quê yên tĩnh.

Khổ 5:

Dê...
Cừu...
Bứt cọng nắng
Kéo ông mặt trời lên.

Khổ thơ cuối cùng rất đặc biệt với hình ảnh đầy sức sống và sáng tạo. "Dê... Cừu..." là những loài vật quen thuộc với cuộc sống của các mục đồng, thể hiện sự hòa hợp với thiên nhiên. Hình ảnh "bứt cọng nắng kéo ông mặt trời lên" không chỉ mang tính tượng hình cao mà còn cho thấy tâm hồn thơ ngây, tràn đầy sức sống của các em, như thể chính các em đã thức dậy và góp phần kéo mặt trời lên, đón một ngày mới với niềm hân hoan và tràn đầy năng lượng

Bài thơ “Mục đồng ngủ trên cát trắng” của Trần Quốc Toản là một bức tranh sinh động về cuộc sống lao động của các mục đồng với những khó khăn, nhưng cũng đầy thơ mộng và lãng mạn. Tác giả đã khéo léo sử dụng hình ảnh thiên nhiên và sinh hoạt bình dị để tôn vinh vẻ đẹp của cuộc sống hồn nhiên, vô tư của tuổi thơ, đồng thời truyền tải thông điệp về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.