Trong câu nói của Nguyễn Đình Thi: “Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được. Ta sẽ dừng tay trên trang giấy đáng lẽ lật đi, và đọc lại bài thơ. Tất cả tâm hồn chúng ta đọc…”, ông đã nhấn mạnh rằng thơ ca không chỉ đơn thuần là nghệ thuật của ngôn từ mà còn là sự kết hợp giữa cảm xúc, ý nghĩa sâu sắc và sự chạm đến tâm hồn người đọc. Một bài thơ hay phải đủ sức lôi cuốn, khiến người đọc phải dừng lại, suy ngẫm, và không thể bỏ qua sau một lần đọc. Thơ ca hay là thơ không chỉ được đọc bằng mắt mà còn phải thấu hiểu bằng tâm hồn.
Bài thơ "Cảnh ngày hè" của Nguyễn Trãi chính là một ví dụ tiêu biểu về một bài thơ hay như thế. Tác phẩm không chỉ miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên mà còn gửi gắm những tâm tư, tình cảm sâu sắc của tác giả về cuộc sống và con người. Mở đầu bài thơ là hình ảnh thiên nhiên tràn đầy sức sống:
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Hình ảnh cây hòe xanh rợp trời được tác giả miêu tả bằng từ “đùn đùn”, khiến người đọc không chỉ nhìn thấy mà còn cảm nhận được sự sống mạnh mẽ, tràn trề của thiên nhiên mùa hè. Từ ngữ sống động đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên rực rỡ, khiến người đọc như chìm đắm vào khung cảnh ấy.
Không dừng lại ở việc tả cảnh, Nguyễn Trãi còn vẽ lên một bức tranh sắc màu sống động của hoa trái mùa hè:
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Hình ảnh thạch lựu đỏ rực và hoa sen ngát hương gợi lên cảm giác thanh tao, tươi đẹp, khiến người đọc không thể không cảm nhận được sự sống căng tràn, mãnh liệt của thiên nhiên. Cách sử dụng màu sắc và hương thơm đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy sức quyến rũ, khiến người đọc khó lòng dừng lại chỉ sau một lần đọc.
Tuy nhiên, đằng sau vẻ đẹp của cảnh vật là nỗi lòng trăn trở, lo lắng cho dân cho nước của tác giả:
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
Hai câu thơ cuối cùng không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên mà còn bộc lộ tâm hồn cao cả của Nguyễn Trãi, khi ông luôn mong muốn dân chúng được ấm no, đất nước được thịnh vượng. Ước mơ của ông không chỉ là sự hài lòng trước cảnh sắc mà còn là trách nhiệm và tâm huyết của một người yêu nước, thương dân.
Chính nhờ sự kết hợp giữa vẻ đẹp thiên nhiên và chiều sâu tư tưởng, bài thơ "Cảnh ngày hè" đã trở thành một tác phẩm đáng để người đọc suy ngẫm, đọc đi đọc lại. Đúng như Nguyễn Đình Thi đã nói, bài thơ hay không thể chỉ đọc qua một lần mà quên đi, nó cần được chiêm nghiệm, cảm nhận và thấu hiểu bằng cả tâm hồn.