Nam Cao sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi nhưng vô cùng tinh tế, thể hiện sự nhạy cảm và hiểu biết sâu sắc về tâm lý con người. Ông không chỉ miêu tả hành động, ngoại hình mà còn đi sâu vào nội tâm nhân vật, tạo nên những cảm xúc chân thật và sống động. Cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật như so sánh, ẩn dụ, và điệp ngữ đã làm nổi bật thêm sự đau khổ, bi kịch của nhân vật Chí Phèo.
Kết cấu truyện của Nam Cao thường chặt chẽ, với tình huống đặc biệt. Trong "Chí Phèo", tình huống nhân vật bị xã hội đẩy vào đường cùng là điểm nhấn chính, làm nổi bật bi kịch của con người trong xã hội thực dân phong kiến. Tình huống “gặp lại thị Nở” không chỉ là bước ngoặt của câu chuyện mà còn là biểu tượng của hy vọng và khát khao được làm người của Chí Phèo, mặc dù cuối cùng, hy vọng đó cũng bị dập tắt một cách tàn nhẫn.
Nam Cao đặc biệt thành công trong việc khắc họa nhân vật. Chí Phèo là một nhân vật điển hình cho bi kịch của người nông dân nghèo, là sản phẩm của một xã hội tàn bạo. Qua Chí Phèo, Nam Cao đã phản ánh sâu sắc nỗi khổ đau, sự tha hóa của con người khi bị đẩy vào hoàn cảnh khốn cùng. Bên cạnh Chí Phèo, những nhân vật khác như thị Nở hay bá Kiến cũng được xây dựng với tính cách rõ ràng, góp phần làm nổi bật thêm ý nghĩa nhân văn của tác phẩm.