Trong bài thơ "Tự Tình II" của Hồ Xuân Hương, cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện mạnh mẽ qua cấu trúc câu thơ, từ cặp câu đề đến cặp câu thực và cuối cùng là hai câu luận.

- **Cặp câu đề** mở đầu bài thơ, giới thiệu nội dung và cảm xúc chủ đề. Nhân vật trữ tình thể hiện nỗi cô đơn, lẻ loi và nỗi niềm đau khổ khi phải sống trong một tình huống không thể thỏa mãn được nhu cầu tình cảm, khát vọng yêu thương.

- **Cặp câu thực** tiếp theo diễn tả rõ hơn về tình trạng và cảm xúc của nhân vật. Ở đây, cảm xúc trở nên sâu sắc và cụ thể hơn, thể hiện sự bế tắc trong tình yêu, cùng với sự khổ đau và nỗi buồn sâu thẳm. Những hình ảnh và ngôn từ giàu tính biểu cảm làm nổi bật tâm trạng xót xa của nhân vật.

- **Hai câu luận** là phần mở rộng và phát triển của cảm xúc. Tại đây, nhân vật không chỉ tiếp tục bày tỏ sự dằn vặt về tình cảm mà còn có sự chiêm nghiệm, nhìn nhận sâu sắc về cuộc sống và tâm trạng của mình. Đây có thể coi là phần tóm kết và làm nổi bật hơn nữa nỗi cô đơn, mặc cảm và khao khát yêu thương của nhân vật. Các câu luận thường mang tính triết lý, giúp người đọc cảm nhận sự thăng hoa trong nỗi đau, cũng như sự khát khao trong tình yêu.

Tóm lại, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong hai câu luận không chỉ tiếp nối mà còn mở rộng hơn so với cặp câu đề và cặp câu thực. Nó thể hiện một cuộc hành trình cảm xúc từ sự cô đơn, khổ đau sang một mức độ sâu sắc và triết lý hơn, làm nổi bật những trăn trở của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.