Khát vọng tình yêu tự do trong thời phong kiến là mong ước về một tình yêu chân thành, không bị ràng buộc bởi lễ giáo hà khắc và quyền lực gia đình. Trong xã hội phong kiến, tình yêu thường bị chi phối bởi những chuẩn mực khắt khe, nhiều đôi lứa bị ép gả mà không có quyền quyết định tình cảm của mình. Những câu chuyện tình yêu bi thương như của Lục Vân Tiên - Kiều Nguyệt Nga hay Kim Trọng - Thúy Kiều đã thể hiện rõ khát vọng vượt qua những ràng buộc xã hội để đến với tình yêu đích thực. Khát vọng này không chỉ là mong ước cá nhân mà còn là tiếng nói đấu tranh cho quyền tự do và sự bình đẳng trong tình yêu. Đối với người phụ nữ, đây còn là khát vọng thoát khỏi cảnh "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" để tự do lựa chọn người bạn đời của mình. Khát vọng yêu tự do trong thời phong kiến chính là một bước tiến quan trọng trong việc đòi hỏi quyền con người và tự do cá nhân, góp phần vào sự thay đổi của xã hội về sau.