Bài thơ "Ngắm trăng" của Hồ Chí Minh thể hiện một tình yêu thiên nhiên sâu sắc và phong thái ung dung của Bác ngay cả trong cảnh ngục tù tối tăm, khổ cực. Câu chuyện trong bài thơ diễn ra trong bối cảnh ngục tù, nhưng tình yêu và sự cảm nhận về thiên nhiên của Bác không hề bị giới hạn bởi hoàn cảnh khó khăn.

• Mặc dù bị giam cầm trong tù, Bác không bộc lộ sự u sầu hay tuyệt vọng. Thay vào đó, Bác tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên qua ánh trăng. Câu thơ "Ngục trung vô tửu diệc vô hoa" cho thấy dù không có rượu, không có hoa như những cảnh vật thường ngày, Bác vẫn tìm được niềm vui từ thiên nhiên.
• "Đối thử lương tiêu nại nhược hà?": Câu hỏi này cho thấy sự ngạc nhiên và khó khăn của Bác khi đối diện với một đêm không có những thứ thông thường khác như rượu hay hoa, nhưng lại có ánh trăng sáng, tạo nên một cảnh đẹp kỳ diệu trong không gian hẹp của ngục tù. Bác không tuyệt vọng mà chuyển tâm hồn mình đến với cái đẹp bất kỳ, luôn duy trì thái độ ung dung, bình thản.

• Dù trong cảnh ngục tù, Bác vẫn giữ được phong thái ung dung khi ngắm trăng qua song cửa. "Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt": Bác vẫn hướng về phía trước, nhìn ra ngoài song cửa để ngắm trăng sáng. Cảnh vật này làm dịu đi tâm hồn, giúp Bác giữ vững niềm tin và nghị lực.
• "Nguyệt tòng song khích khán thi gia": Ánh trăng từ ngoài khe cửa chiếu vào, nhìn thấy nhà thơ. Câu thơ này thể hiện sự giao cảm, sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, và cũng là giữa con người với chính bản thân mình trong một khoảnh khắc yên bình, thanh tĩnh.

• Bài thơ không chỉ miêu tả một cảnh đẹp đơn thuần, mà còn thể hiện phẩm chất của Hồ Chí Minh. Trong hoàn cảnh gian khổ, Bác vẫn duy trì được tâm hồn thanh thản, vững vàng, hướng tới cái đẹp của thiên nhiên và cảm nhận nó một cách sâu sắc. Cảnh ngục tù không thể làm giảm đi tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Bác.

Bài thơ "Ngắm trăng" không chỉ là một bài thơ về thiên nhiên mà còn là một sự thể hiện rõ nét về tư tưởng và nhân cách của Hồ Chí Minh. Dù trong hoàn cảnh ngục tù, Bác vẫn tìm thấy sự yên bình, thư thái trong thiên nhiên và duy trì một tâm hồn cao thượng, bất khuất, luôn hướng đến cái đẹp và sự bình an nội tâm.