Trong hai câu thơ:

“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.”

tác giả đã sử dụng các biện pháp tu từ sau:

• Ở câu thơ đầu, từ "quốc" được lặp lại hai lần trong "con quốc quốc."
• Ở câu thơ thứ hai, từ "gia" cũng lặp lại hai lần trong "cái gia gia."

Tác dụng: Việc lặp lại các âm "quốc" và "gia" tạo ra âm hưởng vang vọng, gợi liên tưởng đến tiếng kêu của con chim quốc (gọi theo âm là "quốc") và tiếng "gia" (liên tưởng đến "gia đình" trong tiếng Hán). Cách lặp âm này làm tăng thêm cảm xúc da diết và sâu lắng về tình cảm nhớ nước, thương nhà của tác giả.

• Con chim quốc được nhân hóa thành có cảm xúc "đau lòng."
• Từ "cái gia" cũng được nhân hóa thành có thể "mỏi miệng."

Tác dụng: Việc nhân hóa giúp con chim quốc và tiếng kêu của nó trở thành biểu tượng cho nỗi lòng của tác giả, người đang cảm thấy đau đáu về nỗi nhớ quê hương, đất nước và gia đình. Nó khiến cho những nỗi niềm về nước và nhà trở nên gần gũi, thiết tha hơn, không chỉ là những âm thanh mà còn là tiếng lòng của con người.

• "Con quốc quốc" và "cái gia gia" đều là những hình ảnh ẩn dụ. Con chim quốc là ẩn dụ cho nỗi nhớ nước, còn tiếng "gia gia" là ẩn dụ cho tình thương yêu gia đình.

Tác dụng: Hình ảnh ẩn dụ này tạo chiều sâu cho ý nghĩa của câu thơ, giúp người đọc cảm nhận được nỗi nhớ và tình thương của tác giả không chỉ qua ngôn từ mà còn qua hình tượng nghệ thuật đầy biểu cảm, đồng thời nhấn mạnh tình yêu quê hương, đất nước luôn gắn bó mật thiết với tình cảm gia đình.