Bài thơ "So dần dây vũ dây văn" với những câu từ sâu sắc, giàu hình ảnh, đã thể hiện sự cảm nhận tinh tế của tác giả về âm nhạc cổ điển, đặc biệt là âm nhạc dân tộc, qua sự so sánh, mô tả các khúc nhạc, điệu đàn và những cảm xúc mà nó gợi lên trong lòng người nghe. Từ cách thể hiện âm thanh đến cảm xúc dâng trào, bài thơ vừa mang tính nghệ thuật cao vừa chứa đựng những suy tư về đời sống, con người.

Mở bài:
Bài thơ này mở đầu bằng câu "So dần dây vũ dây văn" – câu thơ đã trực tiếp đưa người đọc vào không gian của âm nhạc cổ truyền với hai loại dây đàn đặc trưng: dây vũ (dùng trong nhạc cụ đàn tranh, đàn bầu) và dây văn (liên quan đến âm nhạc nghệ thuật). Câu thơ này gợi lên hình ảnh của âm nhạc dân tộc, nơi có sự giao hòa giữa các loại nhạc cụ và những âm thanh đặc biệt tạo nên cảm giác mênh mang, sâu lắng.

Thân bài:

1. Mô tả âm thanh của các khúc nhạc
   Tác giả đã rất tinh tế khi sử dụng những câu thơ đầy chất nhạc để miêu tả các khúc nhạc từ những giai điệu cổ điển của các nhân vật lịch sử. Ví dụ, "Khúc đâu Hán Sở chiến trường, Nghe ra tiếng sắc tiếng vàng chen nhau" thể hiện âm thanh hỗn loạn, gợi lên trận chiến Hán Sở, những âm thanh sắc nhọn của cuộc chiến tranh, tiếng tấn công sắc bén và âm vang của quyền lực, giống như những âm thanh không thể tách rời nhau trong một cuộc chiến khốc liệt.

   Tiếp theo, hình ảnh "Khúc đâu Tư Mã Phượng Cầu, Nghe ra như oán như sầu phải chăng!" lại thể hiện sự tiếc nuối, buồn bã qua âm nhạc. Âm thanh dường như vang lên từ một cảm giác sầu não, bi thương, đúng như sự ám ảnh của nhân vật Tư Mã, người có lòng trung thành nhưng cũng đầy oán trách. Câu thơ khắc họa rõ nét nỗi lòng của những nhân vật trong lịch sử, thể hiện sự đồng điệu của âm nhạc và cảm xúc con người.

2. Mô tả những âm thanh của cuộc sống và tâm hồn
   Càng đi sâu vào các khúc nhạc, bài thơ càng khiến người đọc cảm nhận được sự đối lập và đa dạng của âm nhạc trong cuộc sống. Từ "Kê Khang này khúc Quảng Lăng" đến "Một rằng Lưu Thủy hai rằng Hành Vân" đều là những khúc nhạc đặc trưng mang đậm tính truyền thống, gắn liền với những cảnh quan thiên nhiên, những cảnh đời và những khúc tình sử. Những âm thanh được miêu tả như "trong như tiếng hạc bay qua" hay "đục như nước suối mới sa nửa vời" làm nổi bật sự tinh tế, thanh thoát, nhưng cũng đầy sắc nét và thâm trầm.

3. Âm thanh tượng trưng cho tâm trạng
   Âm thanh trong bài thơ không chỉ gói gọn trong những nhạc điệu mà còn là những hình ảnh sống động thể hiện tâm trạng của con người. Câu thơ "Tiếng khoan như gió thoảng ngoài, Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa" mang đến sự đối lập giữa âm thanh nhẹ nhàng, thanh thoát và âm thanh mạnh mẽ, dồn dập, như chính những thay đổi trong tâm trạng, tình cảm của con người. Những tiếng "khoan" nhẹ nhàng như một cơn gió thoảng qua, nhưng cũng có những tiếng "mau sầm sập như trời đổ mưa", thể hiện sự biến đổi, sự dồn nén trong tâm lý con người.

4. Hình ảnh ẩn dụ của ánh sáng và tâm trạng
   Một hình ảnh rất ấn tượng trong bài thơ là "Ngọn đèn khi tỏ khi mờ, Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu." Ánh sáng đèn lúc sáng, lúc tối, như là ẩn dụ cho những khoảnh khắc trong tâm trạng con người, lúc sáng suốt, lúc mơ hồ, lúc hân hoan, lúc lại đượm buồn, khiến người ngồi phải ngẫm ngợi và cảm thấy sầu muộn. Điều này thể hiện rõ nét trong những trạng thái tâm lý phức tạp mà bài thơ muốn khắc họa.

Kết bài:
Qua bài thơ, tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh, âm thanh để không chỉ mô tả về âm nhạc mà còn làm nổi bật những trạng thái cảm xúc, tâm lý con người. Âm nhạc ở đây không chỉ đơn thuần là tiếng đàn mà còn là nhịp sống, là cuộc chiến giữa những cảm xúc đối lập. Những câu thơ mang đậm vẻ đẹp của nghệ thuật âm nhạc dân tộc, cũng như sự đa dạng trong những cảm xúc mà nó có thể gợi lên trong lòng người. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm về âm nhạc mà còn là một tác phẩm nghệ thuật phản ánh sâu sắc tâm hồn và cuộc sống con người.