Truyện ngắn Một bữa no của Nam Cao là một tác phẩm đặc sắc, phản ánh sâu sắc cuộc sống nghèo khổ, bế tắc của người dân trong xã hội cũ. Tác phẩm không chỉ phê phán sự vô cảm của xã hội mà còn làm nổi bật sự tha hóa trong tâm hồn con người dưới ảnh hưởng của đói nghèo.

Câu chuyện xoay quanh nhân vật Thứ, một người nghèo khổ sống trong cảnh thiếu thốn, nhưng lại có một mong muốn giản dị là có được một bữa no. Cái nghèo, cái đói đã đè nặng lên Thứ đến mức hắn không còn quan tâm đến những điều cao quý hay đạo lý sống, chỉ khao khát có được một bữa ăn no đủ, để khỏa lấp sự đói khát tột cùng. Điều đáng chú ý trong truyện là Thứ không phải là người sống bất chấp, mà hắn vẫn còn một niềm tin vào những giá trị đời sống cơ bản, nhất là tình cảm con người.

Truyện không chỉ dừng lại ở việc miêu tả nỗi khổ của Thứ, mà Nam Cao còn khắc họa rõ ràng sự tha hóa của con người dưới sức ép của nghèo đói. Trong khi Thứ chỉ mong mỏi một bữa ăn để thỏa mãn cơn đói, thì những nhân vật khác trong truyện lại lăn xả vào cuộc sống với những thói hư tật xấu, chẳng màng đến đau khổ của người khác. Cái nghèo đã khiến con người trở nên vô cảm và bàng quan, sống chỉ để tìm kiếm sự thoả mãn cá nhân.

Điều khiến người đọc cảm thấy ám ảnh là hình ảnh của một cuộc sống vô nghĩa, nơi con người sống mà không thể thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn của sự nghèo đói. Nam Cao không chỉ miêu tả Thứ với những điều nhỏ bé trong cuộc sống mà còn thể hiện sự vô vọng của hắn. Mặc dù có một bữa no, nhưng Thứ lại không thể tìm thấy niềm vui trong đó. Hình ảnh bữa ăn của Thứ như một lời nhắc nhở đớn đau về một cuộc sống bị chi phối bởi vật chất, nơi mà con người không thể tìm thấy ý nghĩa đích thực của cuộc sống.

Qua tác phẩm Một bữa no, Nam Cao đã vẽ nên bức tranh bi thảm về thân phận con người trong xã hội xưa, nơi mà cái đói và cái nghèo không chỉ bào mòn thể xác mà còn làm suy kiệt tinh thần. Truyện đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ về cuộc sống và những giá trị đích thực mà con người cần hướng tới.