Bài thơ "Chiều thu" của Nguyễn Bính là một trong những tác phẩm nổi bật của nhà thơ này, thể hiện những cảm xúc dạt dào về mùa thu, về cảnh sắc thiên nhiên, cũng như sự bâng khuâng trong tâm trạng con người. Ba khổ đầu của bài thơ tạo nên một bức tranh thu mơ mộng, nhưng cũng đầy vẻ u hoài, thể hiện rõ nét tâm trạng của tác giả khi đối diện với cảnh vật và cuộc sống.
Khổ 1: "Gió thu" – Cảm nhận đầu tiên về mùa thu
Khổ thơ mở đầu với hình ảnh "Gió thu" thổi qua, gợi lên một không khí trong lành, thanh thản, đặc trưng của mùa thu. Dường như, gió thu không chỉ là một hiện tượng tự nhiên, mà còn là một nhân tố mang theo cảm xúc mơ màng, nhẹ nhàng.
Cảm giác mênh mang: "Gió thu" gợi lên hình ảnh của một không gian bao la, thoáng đãng. Gió thu không chỉ làm chuyển động cảnh vật mà còn làm dấy lên những suy tư trong lòng người.
Tinh thần lãng mạn: Gió thu có vẻ như mang trong mình những nỗi niềm riêng của tác giả, như muốn chia sẻ với người đọc về những điều xa vắng, những kỷ niệm buồn. Cái mát của gió thu cũng giống như sự mát mẻ của lòng người, nhưng lại không thiếu những nỗi buồn lắng đọng.
Khổ 2: Cảnh vật trong chiều thu – Tâm trạng buồn bã
Ở khổ thơ thứ hai, Nguyễn Bính miêu tả bức tranh thiên nhiên trong chiều thu với những hình ảnh như "lá rơi", "cánh chim bay về". Đây là những hình ảnh quen thuộc, dễ gợi lên trong lòng người cảm giác man mác buồn.
Mùa thu qua hình ảnh lá rơi: Cảnh tượng lá rơi trong gió thu là một hình ảnh đặc trưng, mang đậm tính biểu tượng của sự kết thúc. Cánh lá rơi như những nỗi buồn vô định đang trôi dần về phía trước. Trong văn học, hình ảnh lá rơi thường tượng trưng cho sự mất mát, sự thay đổi, hay sự chia ly.
Cánh chim bay về: Đây là một hình ảnh lãng mạn, nhưng cũng mang chút u uẩn. Chim bay về có thể là sự trở về nơi yên bình, nhưng cũng là sự trở về sau những tháng ngày rong ruổi, mang theo những cảm xúc nặng nề, phức tạp.
Khổ 3: Tâm trạng con người trong mùa thu
Khổ thơ cuối cùng của ba khổ đầu là sự chuyển mình trong cảm xúc của nhân vật trữ tình, thể hiện tâm trạng cô đơn, buồn bã, và những suy tư về đời sống, tình cảm. Cảnh vật xung quanh có vẻ như phản ánh sự tĩnh lặng và trống vắng trong lòng người.
Tâm trạng hoài niệm, suy tư: Nguyễn Bính dường như đang mượn mùa thu để bày tỏ nỗi niềm riêng của mình. Tâm trạng của tác giả là sự hòa quyện giữa cảnh vật và cảm xúc con người. Thu không chỉ là mùa của thiên nhiên mà còn là mùa của những suy tư, hoài niệm về quá khứ.
Cảm giác trống vắng, cô đơn: Cảnh vật vắng vẻ trong chiều thu phản ánh sự cô đơn, lẻ loi trong tâm hồn người. Từ đó, tâm trạng buồn, hoài niệm, và có phần cô đơn của tác giả được khắc họa rõ nét hơn.
Tổng kết
Ba khổ đầu của bài thơ "Chiều thu" là những trang thơ lắng đọng, giàu hình ảnh và cảm xúc. Qua từng câu thơ, Nguyễn Bính đã tạo dựng nên một bức tranh thu vừa tươi đẹp, vừa u hoài, phản ánh sâu sắc tâm trạng của con người trong mùa thu. Thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là những hình ảnh vật chất mà còn là những ẩn dụ cho tâm hồn con người, những suy tư, những nỗi niềm riêng biệt. Bài thơ "Chiều thu" qua đó cũng thể hiện một phần phong cách nghệ thuật của Nguyễn Bính – một nhà thơ lãng mạn, nhạy cảm với thế giới xung quanh và luôn hướng tới cái đẹp, dù là cái đẹp ẩn chứa nỗi buồn, sự mong manh.