TUẦN 1: CẤU TẠO CỦA BÀI VĂN TẢ CẢNH

Câu 1: Đọc và phân đoạn bài văn Hoàng hôn trên sông Hương của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Xác định nội dung từng đoạn.
Gợi ý: Bài Hoàng hôn trên sông Hương được chia làm ba phần:
a. Mở bài: Từ đầu đến “thành phố vốn hằng ngày đã rất yên tĩnh này”.
- Nội dung: Nêu đặc điểm của Huế vào lúc hoàng hôn.
b. Thân bài: Từ “Mùa thu” đến “khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiều cũng chấm dứt”.
- Nội dung: Sự chuyển đổi màu sắc của sông Hương cùng với những hoạt động của con người ở hai bên bờ và trên dòng sông Hương vào thời điểm hoàng hôn.
(Phần thân bài gồm hai đoạn: đoạn 1 từ “Mùa thu” cho đến “hàng cây”, nói về sự thay đổi sắc màu của sông Hương từ lúc bắt đầu hoàng hôn đến lúc trời tối hẳn. Đoạn 2: từ “Phía bên sông” cho đến “cũng chấm dứt”, nói về hoạt động của con người ở hai bờ sông và trên mặt sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phô' lên đèn).
c. Kết bài: Phần còn lại của văn bản.
- Nội dung: Huế thức dậy sau buổi hoàng hôn với nhịp sống mới.

Câu 2: Thứ tự miêu tả trong bài văn trên có gì giông và khác với bài Quang cảnh làng mạc ngày mùa.
Gợi ý: Thứ tự miêu tả trong hai bài văn: Hoàng hôn trên sông Hương và Quang cảnh làng mạc ngày mùa.
* Giống: Cả hai bài đều giới thiệu bao quát cảnh đang tả, sau đó mới đi vào tả cụ thể từng cảnh vật nhằm minh họa cho nhận xét chung về toàn cảnh.
* Khác: - Bài Quang cảnh làng mạc ngày mùa tả từng bộ phận của cảnh.
- Bài Hoàng hôn trên sông Hương tả cảnh vật theo sự biên đổi của thời gian.
Cụ thể là: Quang cảnh làng mạc ngày mùa, tác giả đã giới thiệu màu sắc bao trùm lên làng quê vào ngày mùa. Đó là màu vàng, sau đó tác giả di sâu hơn tả chi tiết cảnh vật với sắc độ màu vàng khác nhau, rồi thời tiết và con người cần cù say mê với công việc trong ngày mùa.
- Bài Hoàng hôn trên sông Hương, tác giả khái quát đặc điểm chung của Huế vào lúc hoàng hôn. Đó là sự yên tĩnh. Tiếp đó, tác giả tả về sự thay đổi sắc màu của sông Hương theo sự biến chuyển của thời gian từ lúc bắt đầu hoàng hôn cho đến lúc trời tối hẳn. Cuối cùng là sự thức dậy của Huế sau thời diếm hoàng hôn.

Câu 3: Từ hai bài Quang cảnh làng mạc ngày mùa và Hoàng hôn trên sông Hương, hãy rút ra nhận xét về cấu tạo của bài văn tả cảnh.
Gợi ý: Cấu tạo của bài văn tả cảnh: Gồm có ba phần:
a. Mở bài: Giới thiệu bao quát về cảnh sẽ tả.
b. Thân bài: Tả từng bộ phận của cảnh theo một trình tự nhất định hoặc sự thay đổi của cảnh theo thời gian.
c. Kết luận: Kết thúc việc miêu tả một cách tự nhiên hoặc nêu lên cảm nghĩ của người viết.

LUYỆN TẬP
Câu 1: Nhận xét cấu tạo của bài văn Nắng trưa,
Gợi ý: Cấu tạo của bài văn Nắng trưa:
Bài văn Nắng trưa gồm ba phần:
- Phần 1: Mở bài: Là câu đầu tiên của văn bản. Nội dung: Nhận xét
khái quát về cái nắng vào ban trưa.
- Phần 2: Thân bài: Phần này gồm có bốn đoạn, mỗi đoạn được giới hạn bởi câu mỏ đầu và kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. Cụ thể là:
+ Đoạn 1: “Buổi trưa., bốc lên mãi”
* Nội dung: Đặc tả về cái nắng ban trưa thật dữ dội.
+ Đoạn 2: từ “Tiếng gì xa vắng... mí mắt khép lại”
* Nội dung: Không khí nặng nề, oi bức, tĩnh lặng do cái nắng chói chang khó chịu của ban trưa đem lại.
+ Đoạn 3: từ “Con gà nào... cũng lặng im”
* Nội dung: Hoạt động và trạng thái của muôn vật giữa cái nắng trưa oi ả. Không gian như đi vào sự tĩnh lặng.
+ Đoạn 4: từ “Ây thế... thửa ruộng chưa xong”
* Nội dung: Sự vất vả của người mẹ dưới cái nắng trưa dữ dội.
— Phần 3: Kết bài: Câu cuối của văn bản.
* Nội dung: Tình cảm của người con đối với mẹ.

Câu 2: Quan sát và ghi lại những điều em quan sát được về một buổi sáng (hoặc trưa, chiều) trong vườn cây (hay trong công viên, trẽn cảnh đồng, nương rẫy, đường phố).
Gợi ý: Em có thể chọn bất kì cảnh nào gần gũi với em nhất và quan sát chúng vào một buổi nhất định (sáng, trưa, chiều). Chú ý: huy động tất cả các giác quan của mình vào quan sát cảnh ấy: thị giác, cảm giác, thính giác... Trong quá trình quan sát, em cần thực hiện theo một trình tự nhâ't định. (Từ gần đến xa, hay từ xa đến gần; từ trên xuông dưới hay từ dưới lên trên). Quan sát được gì, ghi vào vỏ, sau đó liên kết chúng lại thành một dàn ý chi tiết rồi viết thành một bài văn hoàn chỉnh.