1. Tính chất vật lý:
Độ dẫn điện và nhiệt:
Kim loại: Dẫn điện và dẫn nhiệt tốt. Đây là một trong những tính chất đặc trưng nhất của kim loại. Ví dụ: đồng (Cu) được dùng làm dây điện, nhôm (Al) được dùng làm nồi nấu ăn.
Phi kim: Không dẫn điện hoặc dẫn điện rất kém (ngoại trừ than chì (graphite) là một dạng thù hình của carbon có khả năng dẫn điện). Chúng cũng dẫn nhiệt kém, thường được dùng làm vật liệu cách nhiệt. Ví dụ: lưu huỳnh (S) là chất cách điện.
Trạng thái:
Kim loại: Hầu hết ở trạng thái rắn ở nhiệt độ phòng (ngoại trừ thủy ngân (Hg) ở trạng thái lỏng).
Phi kim: Có thể tồn tại ở cả ba trạng thái: rắn (ví dụ: lưu huỳnh, carbon), lỏng (ví dụ: brom), khí (ví dụ: oxy, clo).
Độ cứng và độ dẻo:
Kim loại: Thường có độ cứng cao (ngoại trừ kim loại kiềm), dễ dát mỏng và kéo sợi (có tính dẻo). Ví dụ: vàng (Au) rất dẻo nên có thể dát thành những lá vàng mỏng.
Phi kim: Thường giòn, dễ vỡ, không có tính dẻo. Ví dụ: lưu huỳnh dễ vỡ thành vụn.
Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi:
Kim loại: Thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao.
Phi kim: Thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp hơn so với kim loại.
Ánh kim:
Kim loại: Có ánh kim, bề mặt sáng bóng.
Phi kim: Không có ánh kim, bề mặt thường xỉn màu (ngoại trừ một số ít như iốt có ánh kim).
2. Tính chất hóa học:
Khả năng phản ứng với oxy:
Kim loại: Hầu hết kim loại phản ứng với oxy tạo thành oxit bazơ. Ví dụ: 4Na + O2 → 2Na2O
Phi kim: Phản ứng với oxy tạo thành oxit axit. Ví dụ: S + O2 → SO2
Khả năng phản ứng với axit:
Kim loại: Nhiều kim loại phản ứng với axit tạo thành muối và giải phóng khí hydro. Ví dụ: Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
Phi kim: Thường không phản ứng với axit (ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt).
Khả năng phản ứng với bazơ:
Kim loại: Một số kim loại (như nhôm, kẽm) phản ứng với bazơ.
Phi kim: Một số phi kim (như clo) phản ứng với bazơ.
Số electron lớp ngoài cùng:
Kim loại: Thường có 1, 2 hoặc 3 electron ở lớp ngoài cùng. Chúng có xu hướng nhường electron trong các phản ứng hóa học.
Phi kim: Thường có 5, 6 hoặc 7 electron ở lớp ngoài cùng. Chúng có xu hướng nhận electron trong các phản ứng hóa học.