Nhiệt điện chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu ngành điện của Việt Nam do một số lý do quan trọng, bao gồm:

• Nguồn nhiên liệu phong phú: Việt Nam có nguồn tài nguyên than lớn, đặc biệt là ở các vùng Quảng Ninh, Hà Tĩnh, và các khu vực khác. Than là nguồn nhiên liệu chính trong các nhà máy nhiệt điện, giúp đáp ứng nhu cầu điện năng cao của đất nước.
• Khai thác và sử dụng hiệu quả: Than là nguồn nhiên liệu dễ dàng khai thác và sử dụng trong các nhà máy nhiệt điện, đặc biệt là các nhà máy nhiệt điện than. Với sự phát triển của các công nghệ nhiệt điện, việc sử dụng than để sản xuất điện trở nên khá hiệu quả và kinh tế.

• Chi phí đầu tư ban đầu không quá cao: So với các nguồn năng lượng tái tạo (như điện gió, điện mặt trời) hay năng lượng hạt nhân, nhiệt điện có chi phí đầu tư ban đầu tương đối thấp. Việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than hoặc khí tự nhiên tương đối dễ dàng và nhanh chóng, đáp ứng được nhu cầu cung cấp điện năng cho đất nước trong thời gian ngắn.
• Khả năng đáp ứng nhu cầu điện nhanh chóng: Nhiệt điện có thể được xây dựng và đưa vào vận hành nhanh chóng, giúp đáp ứng nhanh chóng nhu cầu tăng trưởng điện năng của nền kinh tế.

• Cung cấp điện ổn định: Nhiệt điện có khả năng sản xuất điện ổn định và liên tục, không bị ảnh hưởng nhiều bởi điều kiện thời tiết hay mùa vụ như các nguồn năng lượng tái tạo (gió, mặt trời). Điều này giúp duy trì một nguồn cung điện ổn định, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện năng cao trong suốt năm.
• Có thể hoạt động liên tục và dễ dàng điều chỉnh công suất: Các nhà máy nhiệt điện có khả năng điều chỉnh công suất linh hoạt theo nhu cầu sử dụng điện, điều này rất quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định.

• Tăng trưởng nhu cầu điện: Việt Nam có mức tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, cùng với sự gia tăng dân số và công nghiệp hóa mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu sử dụng điện tăng cao. Nhiệt điện, với khả năng cung cấp lượng điện lớn và ổn định, là lựa chọn chính để đáp ứng nhu cầu này.
• Chưa đủ nguồn năng lượng tái tạo: Mặc dù năng lượng tái tạo đang phát triển, nhưng hiện nay các nguồn điện gió, mặt trời chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu điện năng của đất nước, đặc biệt trong các giờ cao điểm. Do đó, nhiệt điện vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện.

• Hệ thống hạ tầng phát triển: Việt Nam đã đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng ngành điện, trong đó các nhà máy nhiệt điện chiếm ưu thế. Cơ sở hạ tầng này đã được xây dựng và nâng cấp qua nhiều năm, giúp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của các nhà máy nhiệt điện.
• Chính sách khuyến khích phát triển nhiệt điện: Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích phát triển năng lượng, trong đó nhiệt điện vẫn là nguồn chính trong cung cấp điện năng. Các chính sách này bao gồm cả các ưu đãi về thuế, vay vốn, và hỗ trợ phát triển dự án nhiệt điện.

• Sử dụng khí và dầu: Không chỉ sử dụng than, các nhà máy nhiệt điện của Việt Nam cũng có thể chuyển sang sử dụng khí tự nhiên hoặc dầu khi cần thiết, giúp đảm bảo nguồn cung nhiên liệu linh hoạt và đa dạng.

Nhiệt điện chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu ngành điện của Việt Nam chủ yếu là nhờ vào các yếu tố như nguồn tài nguyên than dồi dào, chi phí đầu tư hợp lý, khả năng cung cấp điện ổn định và liên tục, cùng với sự phát triển cơ sở hạ tầng và chính sách hỗ trợ của Chính phủ. Mặc dù năng lượng tái tạo đang phát triển, nhưng nhiệt điện vẫn là nguồn cung cấp điện chủ yếu để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện năng ngày càng tăng.