1. Giá trị nội dung
* Giá trị hiện thực:
- Phản ánh bộ mặt tàn bạo của giai cấp thống trị và thế lực hắc ám chà đạp lên quyền sống của con người.
+ Bọn quan lại: viên quan xử án Vương Ông vì tiền chứ không phải vì lẽ phải. Quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến bỉ ổi, trơ tráo, bất tài, nhan hiểm.
+ Thế lực hắc ám: Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh... là những kẻ tán tận lương tâm. Vì tiền, chúng sẵn sàng chà đạp lên nhân phẩm và số phận những người lương thiện.
- Phơi bày số phận đau khổ của những con người bị áp bức, đặc biệt người phụ nữ.
- Vương ông và con bị mắc oan, bị đánh đập, gia đình tan nát.
- Đạm Tiên và Thúy Kiều là những người phụ nữ tài sắc vậy mà kẻ thì chết trẻ, người bị đầy đọa, lưu lạc 15 năm.
=> Tác giả lên tiếng tố cáo bộ mặt xấu xa. bỉ ổi. Đó là tiếng kêu thương của những người lương thiện bị áp bức, bị đọa đầy.
* Giá trị nhân đạo
- Tác giả bộc lộ niềm thương cảm sâu sắc trước những khổ đau của con người. Ông thường xót cho Thúy Kiều - một người con gái tài sắc mà phải lâm vào cảnh đọa đày: "Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần".
- Tác giả tố cáo các thế lực đen tối, tàn bạo chà đạp nhân phẩm, quyền sống con người.
- Ông trân trọng, đề cao vẻ đẹp, tình yêu tự do, khát vọng, ước mơ chân chính của con người.
2. Giá trị nghệ thuật
* Xây dựng nhân vật theo hai tuyến:
- Nhân vật chính diện được xây dựng theo lối lí tưởng hóa, được miêu tả theo lối ước lệ nhưng vẫn sinh động.
- Nhân vật phản diện được khắc họa theo lối hiện thực hóa bằng những biện pháp cu thể, hiện thực.
* Ngôn ngữ: tác phẩm là nơi tập trung những cái hay, cái đẹp, cái hoàn thiện của ngôn ngữ văn học dân tộc.
- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
- Nghệ thuật tả cảnh thiên nhiên bậc thầy.