1. Tiểu Sử
- Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, nguyên quán Thừa Thiên - Huế. Ông tốt nghiệp Đại học ngành Ngữ văn (Đại học Sư phạm Hà Nội). Thời chống Mĩ, ông sống và chiến đấu tại chiến trường Trị - Thiên.
- Là nhà hoạt động chính trị và văn nghệ, ông tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III, là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khoá V...
- Nguyễn Khoa Điềm từng là Trưởng ban tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin.
2. Sự nghiệp văn học.
- Là một nhà thơ có tài, bên cạnh sự nghiệp chính trị, Nguyễn Khoa Điểm dành nhiều thời gian để sáng tác thơ và cho ra mắt nhiều tập thơ giá trị như Đất ngoại ô (1972), Mặt đường khát vọng (1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986),...
– Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
3. Phong cách
- Thơ Nguyễn Khoa Điềm thuộc dạng đa phong cách, có lúc hùng tráng, sôi nổi, có lúc trữ tình tha thiết,... nhưng tất cả đều toát lên vẻ nồng say, tha thiết với đời với người.
– Thơ ông mang đậm chất chính luận, hấp dẫn người đọc bằng vẻ đẹp trí tuệ – trữ tình, đầy hào khí của những nhà thơ trưởng thành trong chiến tranh chống Mĩ.
- Thơ Nguyễn Khoa Điềm thu hút, hấp dẫn người đọc bởi sự đan kết giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của một thanh niên trí thức tự ý thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm của mình trong cuộc chiến đấu, với đất nước và nhân dân. .
- Hình tượng nổi bật trong thơ ông là những thanh niên trí thức, những người dân bình dị cần lao với tấm lòng yêu nước bỏng cháy.
- Đất nước hiện lên trong thơ ông thật đẹp, luôn có sự hài hoà giữa con người và cảnh vật, giữa quá khứ thiêng liêng với thực tại anh hùng, giữa trách nhiệm và bổn phận với những gì con người được thụ hưởng từ đất nước.

Đoạn trích thể hiện sự cảm nhận và lí giải của Nguyễn Khoa Điềm về đất nước. Hãy chia bố cục, gọi tên nội dung trữ tình từng phần và tìm hiểu trình tự triển khai mạch suy nghĩ và cảm xúc của tác giả.

• Bố cục: đoạn thơ được chia làm 2 phần:
  • Phần 1: Từ đầu đến làm nên Đất Nước muôn đời: Những nét riêng trong cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.
  • Phần 2: Còn lại: Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”.
• Sự liên kết giữa hai phần chính là mạch cảm xúc xuyên suốt của tác giả về đất nước. Đất nước hiện lên gần gũi, thân thiết, gắn bó với đời sống của con người, được nhìn nhận ở chiều dài lịch sử, văn hóa truyền thống. Đó là Đất Nước được viết hoa, Đất Nước trở thành đối tượng thẩm mĩ, tạo sắc thái tình cảm sâu sắc, ấn tượng với người đọc.

1. Tràng Giang - Tác Giả: Huy Cận Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;
Củi một cành khô lạc mấy dòng.
Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót;
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.
Bèo giạt về đâu, hàng nối hàng;
Mênh mông không một chuyến đò ngang.
Không cầu gợi chút niềm thân mật,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.
Lòng quê dợn dợn vời con nước,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.

2. Đôi nét về tác giả Nguyễn Khoa Điềm. - Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943
- Quê quán: thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điềm, tỉnh Thừa Thiên-Huế trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước và cách mạng
- Năm 1955, Nguyễn Khoa Điềm ra Bắc học tại trường học sinh miền Nam
- Sau khi tốt nghiệp khoa Văn trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, ông về Nam hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên thành phố, xây dựng cơ sở cách mạng, viết báo, làm thơ..
- Sau ngày thống nhất đất nước, ông tiếp tục hoạt động chính trị và văn nghệ ở Thừa Thiên – Huế
- Năm 2000, ông được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật
- Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ các nhà thơ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, cứu nước
- Tác phẩm chính: Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng, Ngôi nhà có ngọn lửa ấm, Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Cõi lặng