1, Một người nông dân lương thiện
Lão Hạc cả đời sống bằng lao động. Lúc khỏe, lão cày thuê cuốc mướn; lúc ốm lão đi mò trai mò ốc, kiếm củ khoai củ ráy để ăn qua ngày. Thậm chí đến lúc không thể tự mình kiếm ăn, lão Hạc thà kết liễu đời mình bằng bả chó chứ không như Binh Tử đi ăn cắp, ăn trộm. Bán con Vàng, lão đau đớn, dằn vặt mình “thì ra tôi gìa bằng này tuổi đầu rồi còn đi lừa một con chó”. Mấy ai lương thiện được đến như vậy?
2, Một người cha yêu thương con
Mỗi khi nói chuyện, với ông giáo hay với con Vàng, lão Hạc đều nhắc đến cậu con trai của mình. Lão nhớ con, trông mong ngày con trở về. Nhớ con bao nhiêu, lão chắt chiu dành dụm cho con bấy nhiêu. Mảnh vườn vợ chồng lão ki cóp cả đời mới mua được, lão để lại cho con, tiền thu được từ mảnh vườn ấy cũng để dành đợi ngày con trai cưới vợ. Đến khi ốm đau không làm được việc gì, phải tiêu vào tiền tiết kiệm cho con, lão dằn vặt “bây giờ tiêu một xu cũng là tiêu vào tiền của cháu”. Vì vậy, dù yêu quý con Vàng, lão cũng phải bán đi để không phạm vào vào số tiền ấy. Lão Hạc nghèo khổ, bất hạnh nhưng lão Hạc là người cha đầy trách nhiệm và tình thương.
3, Một người chủ thương con Vàng
Con Vàng là có thể coi như người nhà, người bạn tâm tình thân thiết nhất với lão Hạc. Lão Hạc yêu quý con Vàng, gọi nó là “cậu Vàng”, cho nó ăn trong bát như chó của nhà giàu. Lão tắm rửa cho nó, ăn gì cũng gắp cho nó. Lão khi thì âu yếm trò chuyện, khi thì sừng sộ nạt nộ nó, nhưng rõ ràng là lão coi nó như một đứa cháu. Con Vàng là niềm an ủi để lão vợi bớt nỗi buồn và sự cô đơn trống trải. Hơn thế nữa, con Vàng còn là kỉ vật của anh con trai. Lão nuôi con Vàng với hy vọng mai kia con trai sẽ trở về. Chính vì thế mà khi phải bán con Vàng, lão đã đau đớn, bật “khóc hu hu” như con nít.
4, Một người giàu lòng tự trọng
Dù nghèo khổ nhưng lão Hạc chảng bao giờ phiền lụy đến ai. Ông giáo thương cảm muốn ngấm ngầm giúp đỡ thì “lão từ chối tất cả. Từ chối đến mức gần như là hách dịch”. Phải chăng lão hiểu nhà ông giáo cũng nghèo, hiểu rằng bà giáo không thoải mái gì. Ông giáo tốt bụng thật, nhưng lão không thể lợi dụng lòng tốt của người khác, Lão đã từng nói với ông giáo “Để phiền cho hàng xóm, chết không nắm mắt được”. Ngay đến cả đám ma của mình, lão cũng gửi tiền lại nhờ bà con làm ma cho. Cái chết của lão chính là câu trả lời cho ai đó chỉ thấy vẻ bề ngoài “gàn dở bần tiện”, lão đã sống với chết đi với ý thức tự trọng lớn lao.
Là ngòi bút hiện thực sắc sảo nhưng Nam Cao vẫn là nhà văn có tấm lòng nhân đạo sâu sắc. Người ta thương lão Hạc khổ nhưng người ta cũng phục cái nhân cách của lão. Hy vọng bài viết này của trung tâm gia sư sẽ giúp bạn hiểu hơn về tác phẩm cũng như nhân vật lão Hạc – người nông dân điển hình trong truyện ngắn Nam Cao.

Nam Cao được biết đến là một trong những cây bút sáng tác xuất sắc trong giai đoạn văn học 1930-1945. Các tác phẩm của ông đều để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc thông qua các nhân vật, khung cảnh hiện thực của cuộc sống. Đặc biệt, tác phẩm truyện ngắn Lão Hạc đã thể hiện cái nhìn nhân đạo, sâu xa của Nam cao , đồng thời làm toát lên những vẻ đẹp phẩm chất của người nông dân Việt Nam xưa
Lão Hạc được Nam Cao gửi đến với người độc bằng hình ảnh của một ông lão gầy còm, ốm yếu, sống trong một hoàn cảnh sống nghèo đói, cực khổ. Ấy nhưng, trong những bộn bề, thối rữa của hoàn cảnh xã hội, ở lão vẫn toát lên những vẻ đẹp hiền lành, chất phác và đáng quý của những người nông dân Việt Nam. Vợ lão mất sớm, để lại cho lão một tay nuôi nấng đứa con trai duy nhất. Sau biết bao trăn trở, khó khăn vì lão chẳng thể làm tròn nghĩa vụ của một người cha, lo cho con trai lão một đám cưới trọn vẹn. Vì thế, con trai lão phẫn chí đăng ký đi làm ở đồn điền cao su, để lại lão một mình với “ cậu Vàng”. Dù nghèo khổ nhưng lão vẫn quyết tâm giữ lại mảnh vườn cho con trai lão. Hằng ngày, lão tìm củ chuối, củ dáy ăn qua bữa, nhưng lão vẫn giữ vững ý chí không thể bán mảnh vườn ấy. Vì đó là tương lai , là hạnh phúc là niềm hi vọng duy nhất cho con trai lão có thể có một nơi xây dựng cuộc sống. Tuy nghèo, tuy đói, nhưng lão chẳng bao giờ ngửa tay xin ai một đồng hào. Lão vẫn giữ vững những phẩm chất “ đói cho sạch, rách cho thơm” mà biết bao thế hệ con người Việt Nam vẫn gìn giữ.
Không chỉ thế, lão còn là một người với tấm lòng nhân hậu vô cùng sâu lớn. Cuộc sống của lão chỉ quẩn quanh với bờ ao , hàng rậu, ngày ăn không đủ bữa nhưng ông vẫn luôn dành sự quan tâm, chăm sóc rất lớn cho cậu vàng. À, cậu vàng của lão chỉ là một chú chó, thế nhưng đó là cả thế giới của Lão. Lão chắm sóc nó hết sức chu đáo, cho nó ăn cơm trong bát như một nhà giàu. Lão xem nó như đứa con thứ hai, là chỗ dựa, niềm vui của lão. Thế mà, cái nghèo đói, bức thiết của xã hội đã dồn lão vào con đường không lối thoát. Cái ngày lão phải bán con chó đi đã khiến cho đôi mắt lão “ ầng ậc nước”. Lão cảm thấy mình như một kẻ lừa dối khi bán đi cậu Vàng. Nhưng biết làm sao đây, khi cuộc sống không cho phép ông có đủ sức để gắng gượng, nuôi giữ nó. Nhìn bộ dạng lão khi bán cậu vàng đi mà thương, xót xa biết bao nhiêu “ những nếp nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra, cái đầu lão nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít, lão hu hu khóc”. Tiếng khóc vỡ òa bởi những cảm xúc xót xa, nghẹn chát, bủa vây trong lòng ông là những sự than trách, dằn vặt bởi ông phải bán đi người bạn “ đời” tri kỉ của mình vì miếng cơm manh áo.
Tuy ông phải bán đi cậu vàng, nhưng ông vẫn là một người biết sống vì tình nghĩa và giàu lòng tự trọng. Ông mang hết những tâm tư, tình cảm, niềm tin gửi cho ông giáo, bởi ông tin người có nhiều chữ, có văn hay chữ tốt ắt phải là những người đáng tin tưởng. Mỗi khi ông giáo có ý muốn giúp đỡ, ông lại gạt phắt đi. Ông có cái tôi, lòng tự trọng của bản thân. Ông biết, cuộc đời của ông thì ông cần phải tự biết lo lắng, sắp xếp chứ không thể sống dựa dẫm, mong chờ phải lòng thương cảm của người khác.
Và rồi , cái kết đắng nhất của câu chuyện đó chính là Lão hạc chết, ông chết trong đau đớn nhưng đó dường như là một lối thoát duy nhất mà lão có thể tìm đến. Cái chết của lão khiến người đọc phải lặng đi, suy nghĩ về một kiếp người trong vô vàn những cuộc sống khác tại sao lão phải lựa chọn một cái chết đau đớn đến vậy. Lão tìm đến bả chó để chấm dứt những khổ đau, dằn vặt mà lão đã gây nên cho cậu vàng, cho con trai lão. Nhưng, sâu xa trong cái việc lão đi xin bả chó để tự tử ấy là vì lão không muốn đụng đến số tiền mà ông đã dành dụm cho con trai lão. Lão thà chết, chứ không thể để con trai lão trắng tay. Ông chết đi, nhưng ông hạnh phúc vì đã giữ trọn vẹn được mảnh đất cho con trai mình. Cái chết ấy đã chứng minh được đạo lý làm người mà ông đã gây dựng và gìn giữ biết bao năm tháng “ chết vinh còn hơn sống nhục”. Ông- một người nông dân nghèo, nhưng cái chí, cái tình của ông chẳng hề thấp hèn. Ông biết cách sống trong tư thế ngẩng cao đầu chứ không hề luồn cúi, van xin như những kẻ đang muốn sống “ ăn trắng mặc trơn”, ông không vì những món lợi vật chất, vì miếng ăn miếng mặc mà ích kỷ giữ của cải cho riêng bản thân mình.
Nam Cao đã viết nên một hình tượng Lão Hạc thực sự vô cùng xuất chúng. Ông thổi vào nhân vật Lão Hạc những suy nghĩ, cảm xúc vô cùng dung dị, chân thật nhưng lại lay động biết bao dòng cảm xúc của người đọc. Qua nhân vật ấy, ta cũng nhận ra được những bài học làm người và cách sống sao cho đẹp , “ bùn lầy mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Với một vẻ ngoài lẩm cẩm, gàn dở và cô độc, thực chất lão Hạc là một nhân cách cao đẹp. Lão nhân hậu ngay cả với con chó. vắng con, "cậu Vàng" đã giúp lão bớt cô đơn. Vui buồn của "cậu Vàng" cũng là vui buồn của lão. Lão yêu con. Vợ mất sớm, lão dồn tình thương nuôi con khôn lớn. Lão giữ mảnh vườn cũng vì con. Lão tìm đến cái chết cũng vì con (khi chết lão vẫn còn tiền). Đây thực sự là một sự hi sinh vô cùng to lớn. Là một người tự trọng, lão chuẩn bị tiền cho cái chết của mình. Lão không muốn phiền lụy đến ai
Nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật già dặn. Nam Cao tập trung khai thác thế giới bên trong của lão Hạc, chỉ ra đựơc những giằng xé, những day dứt, những chua xót, hối hận... của một nông dân chất phác, nhân hậu.
Bút pháp linh hoạt, xen kẽ được cách kể chuyện tỉnh táo, chân thực và màu sắc trữ tình, đồng thời, tăng hàm lượng triết lí về nhân tình, thế thái qua những suy nghĩ của "tôi" - ông giáo.
Đối với "cậu Vàng": Lão Hạc chăm sóc chó hết sức chu đáo (cho ăn cơm trong bát như một nhà giàu). Lão coi cậu Vàng như một đứa trẻ, đứa trẻ ấy trung thành với lão, làm lão bớt cô đơn. Gắn bó với cậu Vàng, khi buộc phải bán "cậu", mắt lăo đã "ầng ậng nước". Đặc biệt, lão cảm thấy mình là kẻ lừa dối bán "cậu Vàng".
Cái chết của lão Hạc có hai lí do:
Vì lão không còn kiếm được tiền (sau trận ốm, lại bão lụt).
Điều cơ bản nhất là lão sợ tiêu lạm vào tiền của con. Lão thà chết chứ không thể để con trắng tay.
Việc lão Hạc tìm đến cái chết cho thấy lão là người giàu tính thương yêu, giàu đức hi sinh (kể cả tính mạng mình). Lão là người "đói cho sạch, rách cho thơm).
Khi hiểu rõ ngọn ngành cái chết của lão Hạc, ông giáo khẳng định: "Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn", vì trước mắt "tôi" là một con người cao quý đã chết vì một mục đích cao quý.
Nhưng cuộc đời vẫn buồn theo nghĩa khác. Bởi lẽ tại sao những con người tốt như lão Hạc lại phải chết? mà chết một cách quá thê thảm. Cuộc đời có là mảnh đất sống cho người tốt nữa hay không? Ý nghĩa này của ông giáo là một tiếng kêu cảnh lính về một xã hội không quan tâm đến con người, chà đạp lên số phận của con người.