Nguyễn Quang Sáng đã thực sự thành công trong việc xây dựng cốt truyện chặt chẽ, lựa chọn tình huống bất ngờ mà tự nhiên, hợp lí, miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật tinh tế và sâu sắc, nhất là đối với nhân vật bé Thu. Có thể nói rằng, với một tâm hồn nhạy cảm, một trái tim nhân hậu, một tấm lòng chan chứa yêu thương, nhất là đối với trẻ em, Nguyễn Quang Sáng dường như đã cảm nhận đến tận cùng những biểu hiện tình cảm của nhân vật để miêu tả một cách sinh động và tinh tế. Ngoài ra, tác giả cũng rất thành công trong việc lựa chọn ngôi kể và ngôn ngữ lời thoại mang đậm chất địa phương Nam Bộ,... đem đến cho người đọc nhiều xúc động. Tất cả đã góp phần tạo nên sức thuyết phục, hấp dẫn cho chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
Chiến tranh đã lùi xa, cuộc sống yên bình, hạnh phúc đã đến với các em thơ trong sự tận hưởng trọn vẹn tình yêu thương của cha mẹ. Chúng ta hiểu và biết ơn bao người đã hi sinh tình cảm riêng, hi sinh cuộc đời của mình cho đất nước như cha con ông Sáu trong “Chiếc lược ngà”. Sức sống của tác phẩm là ở chỗ khơi gợi được ý nghĩa sâu sắc của tình cha con, vẻ đẹp tâm hồn của người lính Cách mạng.

• Mở bài:

Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm (hoàn cảnh sáng tác, chủ đề, nội dung chính…).
Nêu vấn đề nghị luận: chi tiết chiếc lược ngà là một ấn tượng, điểm nhấn sâu sắc trong lòng người đọc về một câu chuyện cảm động vê tình phụ tử.

• Thân bài:

Chiếc lược ngà là vật chứng cho tội ác của chiến tranh. Nguồn gốc xuất hiện chiếc lược ngà chính là sự chia cách mà chiến tranh gây ra cho bao con người vô tội, bao gia đình hạnh phúc. – Cha con hơn 8 năm không được gặp mặt, cả hai đểu sống trong nỗi nhớ da diết dành cho nhau (ông Sáu nôn nao ngày trở về, còn bé Thu luôn giữ gìn và khắc sâu chân dung ba trong tấm ảnh, không cho phép ai “mạo nhận” là cha mình).
– Con không chịu nhận cha vì vết thẹo – tội ác của chiến tranh.
– Ngày cha con nhận nhau cũng là lúc anh phải trở lại chiến trường.
– Con dặn dò cha mua một cây lược về cho con. Ông Sáu đã làm chiếc lược ngà để đáp lại lời dặn đó.
Chiếc lược ngà là hiện thân của tình phụ tử thiêng liêng. – Của con đối với cha: bé Thu gửi gắm vào chiếc lược niềm tin và sự mong mỏi sự trở vể của ông Sáu.
– Của cha đối với con: niềm hạnh phúc khi ông Sáu tìm được khúc ngà, kì công chế tác và ngắm nghía hàng đêm, gửi tình yêu lớn lao dành cho con vào chiếc lược.
– Chiếc lược ngà là hiện thân của tình cha bất diệt: cảnh trao lược và khoảng lặng vô ngôn của ông Sáu trước lúc hi sinh; bé Thu khi nhận lại chiếc lược đã vô cùng xúc động, trong cuộc đời giao liên luôn mang chiếc lược bên mình. Chi tiết chiếc lược ngà có ỷ nghĩa nối kết các nhân vật trong tác phẩm, vừa là biểu hiện cụ thể của tình cảm người cha dành cho con – vừa là biểu tượng tình cha con sâu nặng.
Cảm nhận về tình cha con được thể hiện trong tác phẩm. – Tình cha con bất diệt trong hoàn cảnh chiến tranh chính là vẻ đẹp trong tâm hồn con người Việt Nam, của bản lĩnh Việt Nam.
– Tình cha con của ông Sáu và bé Thu khiến chúng ta hiểu hơn vể chiến tranh, vê’ gia đình, thêm trân trọng và yêu quý gia đình hơn.
* Nhận xét, đánh giá
Khẳng định chi tiết chiếc lược ngà đã chải vào mái tóc cuộc đời những nếp tóc hằn sầu vể một chuyện cảm động, thấm thìa từ chiến tranh, sự mất mát và hi sinh cao cả của con người trong chiến tranh.
Nghệ thuật viết truyện tài hoa của tác giả: khả năng phân tích tâm lí nhân vật, ngôn ngữ bình dị, lựa chọn ngôi kể phù hợp, …

• Kết bài:

Khẳng định lại ý nghĩa nhân văn sầu sắc của câu chuyện thông qua chi tiết chiếc lược ngà. Ca ngợi tài năng của Nguyễn Quang Sáng.