I. Mở bài

– Giới thiệu về đặc trưng thể loại ca dao: Là thể loại trữ tình diễn tả tâm trạng, cảm xúc của con người, gắn với các hình thức sinh hoạt.

– Giới thiệu về chùm ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa: là bộ phận phong phú nhất trong kho tàng ca dao trữ tình Việt Nam. Nó phản ánh những cung bậc khác nhau trong đời sống tình cảm của người Việt xưa với những đặc trưng nghệ thuật đặc thù

I.. Thân bài

1. Ca dao than thân

a. Bài 1: Tiếng hát than thân của người phụ nữ

– Chủ thể trữ tình: Là người phụ nữ, được xác định qua đại từ nhân xưng “em”

⇒ Người phụ nữ tự than cho số phận mình. Cách xưng hô khiêm nhường

– Các hình ảnh được sử dụng trong bài ca dao: tấm lụa dào, chợ:

     + Hình ảnh so sánh, ẩn dụ: “tấm lụa đào”

Nghĩa đen: Tấm lụa đào là một mảnh vải đẹp, mềm mại, có giá trị

Nghĩa bóng: Gợi liên tưởng đến vẻ đẹp của người phụ nữ, mềm mại nuột nà.

⇒ Người phụ nữ tự ý thức được vẻ đẹp của mình

     + Hình ảnh ẩn dụ “chợ”

Nghĩa đen: Chợ là một nơi để trao đổi, giao lưu buôn bán, rất phức tạp

Nghĩa bóng: Chợ là sự hiển hiện của một xã hội phức tạp.

⇒ Người phụ nữ tự than về số phận của mình.

– Từ ngữ:

     + Từ láy “phất phơ”: gợi ra sự bấp bênh, vô định trong cuộc đời người phụ nữ

     + Câu hỏi tu từ: “biết vào tay ai”: Thể hiện những dự cảm đầy lo âu về cuộc đời của người phụ nữ

⇒ Người phụ nữ tự nhận thức về cuộc đời mình, bất lực trước sự xô đẩy, nổi lênh của cuộc đời

→ Ý nghĩa: Qua bài ca dao than thân của người phụ nữ, tác giả dân gian muốn thể hiện sự trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ đồng thời nói nên niềm cảm thông, chia sẻ với số phận bấp bênh của người phụ nữ.

→ Tố cáo xã hội phong kiến chà đạp quyền sống tự do, được làm chủ của người phụ nữ.