Không biết từ bao giờ, những phiên chợ nơi những miền quê nghèo đã trở thành một phần của tuổi thơ Nguyễn Duy, là một mảnh kí ức trong tâm hồn những đứa trẻ nông thôn chúng tôi; cùng với cây đa, giếng nước, sân đình. Hằng tháng, tôi vẫn đến chợ chơi, để khởi đầu tuổi thơ của mình.

Nơi tôi lớn lên không phải nơi hiện đại hay giàu có, nhưng là một làng quê thanh bình và hạnh phúc. Những phiên chợ của làng ngày nào cũng diễn ra nhưng chủ yếu để phục vụ nhu cầu hằng ngày của người làng. Và hằng tháng, phiên chợ lớn của vùng được diễn ra một lần, và là niềm vui của bất cứ người dân hay đứa trẻ nào.

Ngày mười rằm hàng tháng, phiên chợ quê đã nhộn nhịp và rất náo nhiệt. Trên những con đường làng, thường ngày vẫn đông vui nhưng hôm nay phải gọi là tấp nập. Các bà các mẹ đi thành từng nhóm, mỗi người tay đều xách theo một chiếc làn hay chiếc giỏ, hớn hở, vui vẻ đi mua đồ. Những người đàn ông, có người cõng con đi nữa, xem có thể có món gì đặc biệt có thể mang về hay không. Những ánh nắng vào những buổi hè có vẻ cũng không gắt lắm, chỉ là đang thể hiện đúng tâm trạng của con người mà thôi.

Vào trong chợ, những gian hàng đông đúc, không khí đang nóng dần lên và đầy hứng khởi. Ở phía đầu chợ là những bà hàng rau đang bận rộn với những bác vừa chọn lại vừa trả giá. Những bó rau muống, rau mùng tơi ngọn xanh rờn bên những bông hoa cải vàng tươi thơm ngon. Bước tiếp vào trong là gian hàng của những bác, những chị đang mời chào hoa quả. Họ nói chuyện vui vẻ với nhau, còn khi có khách lại nhiệt tình hỏi thăm, giới thiệu. Những quả dưa hấu vừa to vừa thơm ngon cho một mùa hè không mấy dễ chịu, những trái dứa đã được gọt sẵn để mời chào, rồi nào là vàng của những quả xoài, nâu của những quả hồng xiêm, … và cả mùi thơm phức của những quả mít nữa. Những loại quả bổ ích cho mọi người, và còn thích hợp cho cả ngày mười rằm dâng lên tổ tiên nữa. Xa kia là những khóm cúc, những đóa hoa xinh đẹp như mời gọi mọi người tới thưởng thức. Những người đàn ông đang chăm chú xem những chiếc liềm, dao, búa, … từ một căn xưởng rèn đúc nhỏ đang hồng lửa với tiếng rèn rất chăm chỉ. Trong khi đó, một số người lại tìm cho mình những chú gà thích hợp để có thể đem lại chút gì đó cho gia đình.

Lũ trẻ chúng tôi chẳng đến đây để mua bán gì cả. Nếu có chỉ là một vài cây kẹo kéo của ông cụ làm kẹo tuyệt đỉnh nhất thế giới ở giữa chợ. Chúng tôi kéo nhau đi, xem xung quanh từng chú gà, ngạc nhiên với màu hồng kì diệu của lửa mà có thể tạo ra những thứ cứng như vậy. Một vài đứa chạy nhau đuổi quanh chợ, trong lời càu nhàu của người lớn. Tiếng khóc thỉnh thoảng vang lên của những đứa bé vì không được bố mẹ mua kẹo hay áo mới cho đã không còn xa lạ. Người nói, người làu bàu, người cười, đứa khóc làm cho chợ thật vui vẻ, não nhiệt.

Những phiên chợ như thế tháng nào cũng diễn ra nhưng mỗi lần đi chợ tôi lại như đứa trẻ mới đi lần đầu. Bao háo hức và mong chờ, những cảm giác đôi khi một cuộc sống hiện đại không thể nào cho được.