hất bột đường là gì ?
Carbohydrate là một trong 3 chất đa lượng căn bản của cơ thể con người (ngoài Chất đạm Protein và Chất béo). Carbohydrate được tìm thấy trong rất nhiều nguồn thực phẩm cả có lợi và có hại cho sức khoẻ – bánh mì, đậu đỗ, sữa, bỏng ngô, khoai tây, bánh quy, mì, nước ngọt, bánh ngọt… Chúng cũng tồn tại ở nhiều dạng khác nhau. Những dạng phổ biến và dồi dào về số lượng nhất là đường, chất xơ và tinh bột.
Thực phẩm giàu chất bột đường chiếm một phần quan trọng trong chế độ dinh dưỡng. Carbohydrate cung cấp cho cơ thể đường glucose. Đường glucose sau đấy sẽ được chuyển hoá thành năng lượng cho các bộ phận cơ thể và phục vụ hoạt động thể chất. Chất lượng của carbohydrate rất quan trọng, một số loại thức ăn giàu carbohydrate tốt cho sức khoẻ hơn các loại khác :
- Nguồn carbohydrate tốt nhất cho sức khoẻ là hạt nguyên chất chưa qua chế biến hoặc chế biến rất ít, rau, trái cây và các loại đậu. Những nguồn này có lợi cho sức khoẻ vì chúng đem đến vitamin, muối khoáng, chất xơ và chứa nhiều chất hoạt tính thực vật quan trọng (phytonutrient).
- Những nguồn carbohydrate không có lợi cho sức khoẻ là bánh mì, sợi mì, soda và những thực phẩm được chế biến hoặc tinh luyện kĩ. Những sản phẩm này chứa nhiều carbohydrate dễ tiêu hoá, khiến chúng ta dễ tăng cân hoặc khó giảm cân. Điều này cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và tim mạch.
Chất bột đường : chất lượng là yếu tố quyết định
LƯỢNG carbohydrate trong chế độ ăn – nhiều hay ít – không quan trọng bằng LOẠI carbohydrate. Ví dụ : bánh mì nguyên hạt, hạt quinoa… có lợi hơn rất nhiều so với một vài nguồn carbohydrate khác như bánh mì từ bột mì tinh luyện hay khoai tây chiên1.
Nhiều người vẫn còn nhầm lẫn về điều này. Cần phải nhớ rằng điều quan trọng hơn cả là ăn carbohydrate từ những nguồn có lợi cho sức khoẻ chứ không phải là áp dụng một chế độ ăn kiêng khắc nghiệt và loại bỏ hết hoặc đếm từng gram carbohydrate đưa vào cơ thể.
Nhu cầu khuyến nghị cho người Việt Nam theo Viện Dinh dưỡng quốc gia là: năng lượng do chất bột đường cung cấp dao động trong khoảng 61-70% năng lượng tổng số, trong đó các carbohydrate dạng phức nên chiếm 70%. Các carbohydrate dạng phức làm tăng thời gian hấp thu đường so với đường tự do (đường đơn và đường đôi).
Tuy nhiên, cách đánh giá dựa theo quan niệm đường dạng đơn và dạng phức cũng cần xem xét lại cho phù hợp với những khái niệm và kết quả khoa học mới nhất.