Bạn đến chơi nhà là một bài thơ hay cho ta những thấu hiểu về tình bạn chân thành, thắm thiết vượt lên trên những thiếu thốn vật chất. Người bạn của nhà thơ đã từ rất lâu mới đến thăm. Theo lẽ thông thường, với người khách tới chơi, ắt hẳn sự tiếp đón của gia chủ phải tận tình lắm. Nhà thơ của chúng ta cũng tận tình, nhưng là sự tận tình của muôn vàn thiếu thốn. Mỗi hình ảnh, mỗi lời hàn huyên với bạn đều là lời nói về cái thiếu thốn, có mà như không. Một loạt những hình ảnh liệt kê được đưa ra giúp ta hiểu về sự khó xử của người chủ nhà. Mọi thứ đều ngăn cản cuộc tiếp đón nồng hậu với người bạn tới chơi. Căn nhà quê hương ngỡ tưởng đủ đầy hóa ra lại chẳng có gì để bạn bè được tụ họp. Những cá, những gà, cải, cà, bầu, mướp... Ta nghe tưởng chừng vô lí và lại muôn vàn có lí trong trường hợp này. Tình cảm nhà thơ với người bạn là sự mến thương vô cùng. TÌnh yêu thương, trân trọng ấy chính là bởi người bạn tới thăm nơi thôn quê của nhà thơ. Và dẫu cho có cho bạn thấy cái thiếu thốn thì tác giả cũng không ngại ngùng. Bởi lẽ, sự thân thiết ở họ là "ta với ta". Tình cảm gắn bó giữa đôi bạn tri kỉ làm ta thêm muôn phần trân trọng. Giọng điệu hóm hỉnh của nhà thơ nói cho ta câu chuyện về một tình bạn gắn bó, một tình bạn đẹp vượt trên muôn vàn những thiếu thốn bên lề. Nếu không có cái thiếu thốn muôn phần kia, thì biết đâu ,ta không thấy một cái ta với ta nồng hậu đến vậy! 

từ láy:  thắm thiết,  thiếu thốn, thân thiết ,.....

Quan hệ từ: Nếu..thì... 
Đại từ : ta

Bài thơ "bạn đến chơi nhà" là bài thơ thành công nhất của Nguyễn Khuyến, và cũng là bài thơ đại điện cho thơ Nôm Đường luật Việt Nam. Bài thơ bày bày tỏ về cảm xúc của ông và một người bạn quen nhau chốn quan trường, nay gặp lại nơi thôn quê thanh bình. Từng câu từ trong bài mượt mà mà thanh cao, tình cảm thắm thiết, gắn bó, mặn mà, đầy chất nhân văn. Nó thể hiện một con người chất phác, sống bằng tình cảm nơi ông. Câu thơ mở đầu như một tiếng reo vui, nó là khởi nguồn cho tất cả tình huống, cảm xúc trong bài. Gặp lai một người bạn cũ thật khôn xiết biết bao, đặc biệt là khi lại gặp nhau nơi chân quê. Hôm nay bác tới chơi nhà thật quý và hơn nữa là sau bao năm xa cách, nhưng ngặt nỗi hoàn cảnh điều kiện và đó là một tình huống khó xử đối với tác giả: trẻ thì đi vắng, chợ thị xa, ao sâu khó chài cá .... Lời thơ tự nhiên, vui vẻ, trong sáng, toát lên được sự hiếu khách của chủ nhà trước một vị khách quý. Tuy thiếu vắng, ngay đến cả cái tối thiểu để tiếp khách như miếng trầu cũng không có thì câu cuối cùng lại là sự bất ngờ, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả nhưng lễ nghi tầm thường. Ba từ: “ta với ta” là tâm điểm, trọng tâm của bài. Đó là nồng thắm tình cảm bạn bè chân thành, thanh tao, trong sáng. Và đằng sau nhưng câu từ dân dã kia là hai tình cảm chân chất, nhỏ nhẹ mà hóm hỉnh đang hướng về nhau. Tình cảm chính là điều mà tác giả mong đợi, khao khát nhất, và chỉ mình nó cũng là đủ để sưởi ấm một buổi trò chuyện, gặp mặt.

Viết về bạn là một đề tài thường gặp của các thi nhân xưa. Có lẽ sâu sắc hơn cả là tình bạn của Nguyễn Khuyến giành cho Dương Khuê khi ông qua đời. Và đặc biệt hơn trong bài Bạn đến chơi nhà tình cảm ấy lại được biểu lộ thật thân thiết và đáng kính trọng biết bao. Đồng thời Nguyễn Khuyến cùng bày tỏ một quan điểm về mối quan hệ giữa vật chất và tình cảm.Bác đến chơi đây ta với ta là một câu kết hay, là linh hồn của bài thơ. Ta với ta nghĩa là một tấm lòng đến với một tấm lòng; kẻ tri âm đến với người tri kỉ. Vậy thì tất cả những lễ nghi kia đều là tầm thường, vô nghĩa. Chủ và khách có chung một tình cảm thắm thiết thanh cao, đó là cái quý giá không vật chất nào sánh được. Ba tiếng ta với ta gợi cảm xúc mừng vui, thân mật. Bạn bè xa cách đã lâu, nay vượt đường xa dặm thẳm, vượt cái yếu đuối của tuổi già để đến thăm nhau thì thật là quý hóa! Đáng quý hơn nữa là bác với tôi, ta cùng lánh đục tìm trong, lui về vui thú điền viên để giữ trọn hai chữ thiên lương. Sự gần gũi, tương đắc về mặt tâm hồn đã gắn bó chủ và khách làm một. Những điều câu nệ, khách khí đã bị xoá nhòa. Chỉ còn lại niềm vui và sự chân thành bao trùm tất cả. Tình bạn ấy đã vượt lên trên những nghi thức tiếp đãi bình thường. Bạn đến chơi nhà không phải vì mâm cao cỗ đầy mà để được gặp nhau; được hàn huyên tâm sự cho thỏa nỗi khao khát nhớ mong.Bài thơ nói về một tình bạn trong sáng, đẹp đẽ. Giọng thơ tự nhiên như lời ăn tiếng nói hằng ngày của người nông dân quê mùa, chất phác, ấy vậy nhưng nó vẫn bộc lộ rõ nét tài hoa của ngòi bút Nguyễn Khuyến trong tả cảnh, tả tình. Nếu cảnh, tình đan xen, hòa hợp, bổ sung cho nhau thì sẽ tạo nên một bức tranh quê trong sáng, tươi mát và ấm áp tình người.
Từ láy: tài hoa
Quan hệ từ :nếu cảnh, tình đan xen, hòa hợp, bổ sung cho nhau thì sẽ tạo nên một bức tranh quê trong sáng, tươi mát và ấm áp tình người.