Những chi tiết kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương đã thành công trong việc góp phần thể hiện tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Màu sắc kì ảo trong sự việc Vũ Nương xuất hiện trên dòng Hoàng Giang với hình ảnh thoát tục đã cho thấy giá trị nhân đạo của tác phẩm. Người con gái tư dung vẹn toàn trước cái chết oan ức nay được giải oan như một lẽ đương nhiên. Vẻ đẹp của phẩm giá luôn được Nguyễn Dữ ngợi ca ở nhân vật. Và sự trở lại của Vũ Nương- yếu tố thần kì này là sáng tạo của tác giả so với cáu chuyện cổ tích lưu truyền trong dân gian. Trong hình ảnh trở lại lung linh ấy, Vũ Nương chỉ thoáng hiện ra cùng lời từ giã Trương Sinh. Có thể nói, dù kì ảo đến đâu thì nhà văn cũng không thể để Vũ Nương sống lại trong một kiếp đời khổ đau. Cái kì ảo xuất hiện chỉ là thứ phép màu thoáng qua để giải oan cho nàng. Nhưng hiện thực khổ đau chẳng thể chấm dứt. Chi tiết Vũ Nương khước từ Trương Sinh bên cạnh sự hàm ơn với Linh Phi còn là sự bao dung, độ lượng, một thái độ sống đúng mực và thấu hiểu của nàng. Hình ảnh nàng rẽ nước và trở về thuỷ cung như một sự ngoảnh lại của những đau thương. Hiện thực xã hội sẽ chẳng có chỗ cho nàng- người mẹ, người vợ bị dồn vào đường cùng. Chỉ có kì ảo là thứ mơ ước còn mãi trong nhân dân, trong nhà văn để giúp Vũ Nương sống mãi trong lòng độc giả. 

Việc nhân vật chính trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xươngcủa Nguyễn Dữ - nàng Vũ Nương - không trở lại nhân gian nữa sau khi trầm mình xuống sông vì nỗi oan không gì tháo gỡ được là một chi tiết đầy ý nghĩa. Trước hết, điều đó khẳng định nhân cách tốt đẹp, lòng tự trọng của Vũ Nương. Nàng dù vẫn còn lưu luyến và khao khát hạnh phúc trần gian nhưng nàng thà lìa bỏ những khao khát của mình chứ không trở lại nơi đã ruồng rẫy nàng một cách cay nghiệt. Sự việc này đồng thời là một lời nhắc nhở nghiêm khắc thói đa nghi ghen tuông hồ đồ của. Trương Sinh. Chính Trương Sinh đã vội vã kết tội đẩy Vũ Nương đến cái chết thì nay, dù chàng có ăn năn hối lỗi thế nào Vũ Nương cũng không quay lại. Điều đó cảnh tỉnh người đọc rằng: hạnh phúc đã mất đi thì không bao giờ lấy lại được, bởi vậy mỗi chúng ta cần biết nâng niu trân trọng những hạnh phúc của đời mình. Mặt khác, đây cũng là một chi tiết mang giá trị hiện thực sâu sắc. Nó tố cáo xã hội phong kiến thối nát, mục ruỗng: đó là nơi không có chỗ dung thân cho những tâm hồn đẹp đẽ, cao thượng như Vũ Nương.