Thời xa xưa ông cha ta thường khuyên nhủ con cháu mình rằng "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" nhằm nhắc nhở con cháu chúng ta phải biết chọn bạn mà chơi. Nhưng cũng có người lại cho rằng "Gần mực chưa chắc đen và gần đền chưa chắc đã rạng". Nếu chúng ta chơi với những người tốt người chăm chỉ, cầu tiến, trung thực thật thà thì chúng ta cũng sẽ học được những điều hay lẽ phải, những điều tốt đẹp từ người đó. Còn ngược lại nếu chúng ta chỉ chơi với những người lông bông, những người thường xuyên trốn học đi chơi, những người gian dối, thiếu trung thực, tư cách đạo đức không tốt thì sớm muộn chúng ta cũng sẽ nhiễm những thói hư tật xấu từ họ. 

Câu tục ngữ của ông bà ta xưa kia "Gần mực thì đen gần đèn thì rạng" cũng có những ý nghĩa tích cực, có lý đúng đắn của nó. Bởi trong cuộc sống nhiều khi người ta thường nói rằng muốn biết rõ về một con người thì chỉ cần nhìn vào những người xung quanh con người đó. Một con người tốt hay xấu thì sẽ có những người bạn tương đương với mình. Bởi thế trong cuộc sống thường có câu rằng ngưu tầm ngưu bởi những con trâu thì lại chơi với trâu, còn mã thì lại đi với mã những con ngựa thì phải tìm tới đồng loại của mình mà giao du kết bạn.

 Một người tốt chơi với những người xấu sớm muộn những tính xấu cũng sẽ nhiễm vào trong tính cách của chúng ta lúc nào không rõ. Bởi cũng như mực vậy, nếu chẳng may động vào chúng thì kiểu gì chúng ta cũng sẽ bị dính tay dù ít hay nhiều cũng sẽ làm bẩn bản thân mình dù ít hay nhiều. Còn mỗi khi con người ta ở gần ánh sáng, gần những bóng đèn chúng ta nhìn mọi thứ rõ ràng hơn, hiển nhiên là ở cạnh đèn sẽ rõ hơn mọi thứ xung quanh mình. Sẽ nhận được những điều tốt đẹp trong cuộc sống nhiều hơn.

Câu tục ngữ của cha ông ta không chỉ dừng ở đó mà nó thể hiện mối quan hệ giữa con người với con người trong cuộc sống. Môi trường xung quanh có tác động ít nhiều tới con người chúng ta. Nếu chúng ta sinh ra trong một gia đình gia giáo nề nếp thì ít nhiều ta cũng học được những đức tính tốt đẹp từ người thân, bạn bè xung quanh mình. Ngược lại nếu chúng ta sống ở môi trường toàn những người thiếu tư cách thì dần dần chúng ta cũng trở nên xấu xa đánh mất nhân phẩm danh dự của mình lúc nào không biết.

Tuy nhiên, trong cuộc sống mỗi con người đều có những tính cách riêng khác nhau thể hiện bản lĩnh sống của mỗi người. Có những người "Gần mực mà không đen và gần đèn nhưng chẳng rạng" Nhiều bạn nhỏ sinh ra trong gia đình cha mẹ vất vả lam lũ, thiếu học nhưng các bạn lại có tinh thần ham học hỏi, không ngại khó ngại khổ mà vươn lên trong cuộc sống trở thành con ngoan trò giỏi, có những thành tích học tập vô cùng đáng nể. Nhiều bạn dù sinh ra trong gia đình không hoàn hảo ba mẹ đều là thành phần phạm tội nhưng bạn đó lại là người lương thiện luôn giúp đỡ người khác luôn hướng tới những giá trị đúng đắn trong cuộc sống. Những con người đó giống như là những bông hoa sen sống trong đầm bùn lầy dù bạn đó có gần bùn tanh hôi, nhưng lại có tâm hồn cao đẹp như bông hoa sen gần bùn nhưng tỏa hương thơm ngát, một mùi hương vô cùng quyến rũ không hề hôi tanh chút nào.

Nhiều bạn trẻ sinh ra lớn lên trong gia đình có điều kiện tốt ba mẹ đều là những người học cao hiểu rộng. Nhưng các bạn đó lại ăn chơi lêu lổng đua đòi hư hỏng đánh mất tương lai của mình bằng những trò chơi game online hoặc những thú vui bởi ma túy đá…khiến cho cuộc sống của các bạn dính rơi vào vũng bùn lầy. Dù bạn đó có gần đèn nhưng cũng chẳng sáng được. Như chúng ta sống trong một tập thể lớp có toàn những bạn học giỏi, ngoan ngoãn nhưng có những bạn học sinh cá biệt phá phách nghịch ngợm. Dù bạn bè thầy cô giáo khuyên bảo tạo điều kiện cho bạn nhiều lần nhưng bạn ấy vẫn chứng nào tật đó lười học, trốn học, và gian dối. Điều này cho chúng ta thấy rằng trong cuộc sống bản lĩnh sống của mỗi con người là điều quyết định bản chất và tương lai  của con người đó. Một con người sống bản lĩnh thì sẽ không bao giờ để mình bị những thói hư tật xấu dụ dỗ. Còn những con người thiếu bản lĩnh ham chơi, ham hưởng thụ suy nghĩ nông cạn thì sớm muộn cũng sa ngã. Bản lĩnh sống là điều quyết định việc chúng ta trở thành người như thế nào chứ không phải do môi trường sống hay những người xung quanh tác động tới chúng ta.

Câu nói "Gần mực thì đen gần đèn thì rạng" chỉ đúng có một nửa mà thôi. Và trong xã hội hiện đại người ta lại có câu nói "Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng" đó là một câu nói có cái nhìn đa chiều giúp chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cuộc sống xung quanh mình. Vì vậy, khi chúng ta nhìn thấy một sự vật sự việc đừng vội đánh giá nó có những điều mắt thấy tai nghe chưa chắc đã là sự thật mà cần phải có thời gian tìm hiểu thật kỹ lưỡng. Mỗi con người cần phải có bản lĩnh sống để lựa chọn cho mình một lối đi riêng đúng đắn không bán rẻ tương lai, hạnh phúc của mình.