Tác phẩm văn học có thể cung cấp cho người đọc những hiểu biết phong phú về lịch sử, địa lí, về văn hoá, xã hội, về phong tục tập quán,… và quan trọng hơn là giúp họ khám phá những vấn đề xã hôi, những bí ẩn trong đời sống tình cảm và tâm hồn của con người. Văn học cũng là một hình thức để tiếp cận chân lí.Vì vậy, văn học có chức năng nhận thức.Sự phản ánh trong văn học bao giờ cũng có khuynh hướng, gắn liền với một chỗ đứng, một cách nhìn, một thái độ đối với các hiện tượng được mô tả. Do vậy, văn học có tác dụng giáo dục, cải tạo quan điểm, tư tưởng, đạo đức,… rất lớn. Nhưng văn học giáo dục con người không phải như một nhà thuyết giáo mà như là người bạn đồng hành, đối thoại tâm tình với bạn đọc, một tấm gương để người đọc tự soi mình, nên đã chuyển quá trình giáo dục, thuyết phục từ bên ngoài thành quá trình tự giáo dục, tự thuyết phục một cách tự giác.
 câu chủ động ;văn học có tác dụng giáo dục, cải tạo quan điểm, tư tưởng, đạo đức,… rất lớn