1. Tình hình nông nghiệp từ thế kỷ XVI – XVIII.

- Từ cuối thế kỷ XV đến nửa đầu thế kỷ XVI, ruộng đất tập trung vào tay địa chủ, mất mùa, đói kém xảy ra liên miên. Cuộc sống của nông dân ngày càng khổ cực nên họ đã nổi dậy đấu tranh.

- Nông nghiệp bị chiến tranh tàn phá, từ nửa sau thế kỉ XVII mới dần ổn định.

+ Ở Đàng Ngoài, nhân dân tiếp tục khai hoang mở rộng diện tích đất canh tác.

+ Ở Đàng Trong, các chúa nguyễn khuyến khích dân khai phá đất hoang, mở rộng ruộng đồng.

+ Diện tích ruộng đất cả nước tăng nhanh, người dân hai miền tăng gia sản xuất, bồi đắp đê điều, nạo vét mương máng.

+ Giống cây trồng ngày càng phong phú, kinh nghiệm sản xuất được đúc kết.

+ Ở Đàng Trong, do đất đai phì nhiêu, thời tiết thuận lợi, trồng lúa, hoa màu, cây ăn trái. Ở cả 2 Đàng, chế độ tư hữu ruộng đất phát triển. Ruộng đất ngày càng tập trung trong tay địa chủ.

2. Sự phát triển của thủ công nghiệp.

- Nghề thủ công cổ truyền tiếp tục phát triển đạt trình độ cao như dệt, gốm, rèn sắt, đúc đồng, làm đồ trang sức.

- Xuất hiện một số nghề mới như khắc in bản gỗ, làm đường trắng, làm đồng hồ, làm tranh sơn mài.

- Số làng nghề như dệt lụa, làm giấy, gốm sứ, nhuộm vải… tăng lên. Một số thợ giỏi ra các đô thị lập phường vừa sản xuất vừa bán hàng.

- Ngành khai mỏ trở thành ngành kinh tế phát triển ở Đàng Trong và Đàng Ngoài.

3. Sự phát triển của thương nghiệp.

- Từ thế kỷ XVI – XVII, buôn bán trong nước phát triển:

+ Chợ làng, chợ huyện, chợ phủ mọc lên khắp nơi và họp theo phiên.

+ Xuất hiện làng buôn và trung tâm buôn bán.

+ Buôn bán lớn (buôn chuyến, buôn thuyền) xuất hiện.

+ Buôn bán giữa miền  xuôi và  miền ngược phát triển, thóc gạo ở Gia Định được đem ra các dinh miền Trung để bán…

- Ngoại thương phát triển mạnh:

+ Thuyền buôn các nước Bồ Đào Nha, Hà Lan, Pháp, Anh đến Việt Nam buôn bán tấp nập:

+ Bán vũ khí, thuốc súng, len dạ, bạc, đồng… đổi tơ lụa, nông sản, lâm sản.

+ Thương nhân nhiều nước (Nhật Bản, trung Hoa, Hà Lan, Anh, Pháp) đã lập phố xá, cửa hàng buôn bán lâu dài.

- Đến giữa thế kỉ XVIII, ngoại thương suy yếu dần do chế độ thuế khóa của nhà nước ngày càng phức tạp.

4. Sự hưng khởi của các đô thị.

- Từ thế kỉ XV – XVIII, nhiều đô thị mới hình thành phát triển:

+ Đàng Ngoài: Thăng Long (Kẻ chợ gồm 36 phố phường và 8 chợ), Phố Hiến (Hưng Yên).

+ Đàng Trong: Hội An (Quảng Nam), Thanh Hà (Phú Xuân, Huế).

- Đến đầu thế kỉ XIX, các đô thị suy tàn dần.