• Tác giả: Phạm Duy Tốn
• Thể loại: truyện ngắn hiện đại
• Nội dung: truyện ngắn mang giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc
  • Giá trị hiện thực: Sự đối lập hoàn toàn giữa quá trình vật lộn của nhân dân trước con nước lũ dữ dội, đánh đổi bằng cả sinh mạnh mình giữ đê với cuộc sống sa hoa, trụy lạc của bọn quan lại đương thời.
  • Giá trị nhân đạo: Sự đau xót, thương cảm của tác giả trước cuộc sống khốn cùng của nhân dân. Đồng thời lên án thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của những kẻ là quan phụ mẫu.
• Nghệ thuật
  • Sử dụng kết hợp phép tương phản và tăng cấp
  • Ngôi kể thứ 3: khách quan, câu chuyện trở nên sinh động, chân thật
  • Xây dựng tình huống truyện độc đáo
  • Ngôn ngữ miêu tả, kể ngắn gọn, khắc họa chân dung nhân vật sinh động.

=> Xem thêm

• Tác giả: Nguyễn Ái Quốc
• Hoàn cảnh ra đời: được viết ngay sau khi nhà cách mạng Phan Bội Châu bị bắt cóc ở Trung Quốc giải về giam ở Hỏa Lò - Hà Nội và sắp bị xử án, còn VA-ren thì chuẩn bị sang nhậm chức Toàn quyền Đông Dương. Tác phẩm được viết với mục đích cổ động phong trào của nhân dân trong nước đòi thả Phan Bội Châu.
• Thể loại: truyện kí
• Nội dung: Vạch trần bản chất xấu xa, đê hèn của Va-ren, khắc họa hình ảnh người chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất.
• Nghệ thuật: 
  • Sử dụng biện pháp tương phản, đối lập nhằm khắc họa hai nhân vật: người anh hùng dân tộc Phan Bội Châu và kẻ phản bội đê hèn Va-ren
  • Giọng điệu mỉa mai, châm biếm sâu cay