Có câu chuyện kể rằng, một đôi vợ chồng trẻ vừa dọn đến ở trong một khu phố mới. Sáng hôm sau, vào lúc hai vợ chồng ăn điểm tâm, người vợ thấy bà hàng xóm giăng tấm vải trên giàn phơi.

"Tấm vải bẩn thật" - Cô vợ thốt lên. "Bà ấy không biết giặt, có lẽ bà ấy cần một loại xà phòng mới thì giặt sẽ sạch hơn". Người chồng nhìn cảnh ấy nhưng vẫn lặng im. Thế là, vẫn cứ lời bình phẩm ấy thốt ra từ miệng cô vợ mỗi ngày, sau khi nhìn thấy bà hàng xóm phơi đồ trong sân.

Một tháng sau, vào một buổi sáng, người vợ ngạc nhiên vì thấy tấm vải của bà hàng xóm rất sạch, nên cô nói với chồng: "Anh nhìn kìa! Bây giờ bà ấy đã biết cách giặt tấm vải rồi. Ai đã dạy bà ấy thế nhỉ?"

Người chồng đáp: "Không. Sáng nay anh dậy sớm và đã lau kính cửa sổ nhà mình đấy".

Thực ra mỗi người trong chúng ta, ai cũng đều giống như cô vợ trong câu truyện kia. Chúng ta đang nhìn đời, nhìn người qua lăng kính loang lổ những vệt màu của cảm xúc, bám dày lớp bụi bặm của thành kiến và những kinh nghiệm thương đau. Chúng ta trở nên phán xét, bực dọc và bất an trước những gì mà tự mình cho là "lỗi lầm của người khác".

Một điều dễ nhận diện là khi tâm trạng vui vẻ, chúng ta nhìn ai cũng thấy dễ chịu, gặp chuyện gì cũng dễ thứ tha. Chúng ta có thể mỉm cười trước những trò nghịch ngợm của lũ trẻ, đủ khoan thứ để nhẫn nại một lời nói khó nghe, những chuyện tưởng chừng khó chấp nhận, thì chúng ta cũng dễ dàng thỏa hiệp. Những lúc ấy, dường như cả thế giới đều trở nên hòa ái, mọi chuyện trôi qua một cách nhẹ nhàng.

Vậy mà, chỉ cần một chút lo lắng dâng lên trong lòng, những muộn phiền về quá khứ, nỗi sợ hãi về tương lai sẽ lập tức khiến cho cái thế giới vốn đang đẹp đẽ nhường kia liền biến thành một chốn đầy những chuyện xấu xa, phiền phức. Khi ấy những tiếng hò hét cười đùa của lũ trẻ sẽ trở thành những âm thanh khó chịu, một lời nói không vừa ý dễ dàng khiến cho ta sân giận hoặc tổn thương, những chuyện nhỏ mà lúc bình thường không đáng bận tâm, bỗng trở thành một nỗi phiền não quá sức chịu đựng.

Kỳ thực, không phải là thế giới có vấn đề, hay người khác quá sai quấy, mà vấn đề nằm chính ngay nơi tâm ta. Khi nhìn đời bằng cái tâm có vấn đề, mang đầy những cảm xúc và thành kiến tiêu cực, thì chúng ta thấy ai cũng thành sai quấy, đụng chuyện gì cũng hóa tổn thương.

Chúng ta luôn có hai xu hướng: nhìn những thứ mình thích, những người mình thương với cặp mắt kính màu hồng, và ngược lại, nhìn những việc mình không muốn, những người mình không ưa bằng chiếc kính tiêu cực màu đen.

Do thói quen phóng đại mọi ưu điểm của những người mình thích, họ trở nên quá lung linh, quá tuyệt vời trong cảm nhận của chúng ta. Mỗi lời họ nói, mỗi việc họ làm đều khiến chúng ta xem là chân lý, ngay cả lúc họ sai, chúng ta cũng khó lòng nhìn nhận cho thông suốt. Ví như những cặp đôi khi mới yêu nhau, thì riêng đối với họ, đối phương luôn đẹp đẽ, dễ thương và toàn ưu điểm. Nếu chẳng may phát hiện đối phương làm chuyện không tốt, thì chúng ta vẫn thừa khả năng và đủ lý lẽ để tự huyễn hoặc bản thân rằng họ không sai.

Hẳn nhiên, chính do cặp mắt kính màu hồng đã khiến cho cách nhìn của chúng ta hóa ra lệch lạc, chúng ta không thấy được mọi người đúng với bản chất chân thực như họ vốn là. Để rồi khi sự yêu thích bên trong mình giảm sút đi, thì hình tượng trong lòng cũng theo đó mà sụp đổ. Chúng ta nhìn ra ở đối phương ngày càng nhiều lỗi lầm và khuyết điểm, chúng ta trở nên hoang mang đau khổ, đến nỗi hoài nghi ngay cả chính bản thân mình.

* Mở bài:

Giới thiệu câu chuyện và vấn đề nghị luận

-Với câu chuyện này, các em có thể tóm lược nội dung câu chuyện và nêu vắn tắt ý nghĩa của câu chuyện đó.

* Thân bài:

Bước 1: Phân tích câu chuyện để rút ra ý nghĩa vấn đề

- Giải thích từ cách nhìn: cách nhìn là sự quan sát, đánh giá, quan niệm của mỗi người về hiện tượng, sự vật, con người, cuộc sống…

- Khái quát ý nghĩa của câu chuyện: câu chuyện đề cập đến hai cách nhìn.

Nhân viên công ti 1: là cách nhìn xuất phát từ sự quan sát vội vã, lướt qua hiện tượng và vội vàng đưa ra kết luận một cách an phận, bằng lòng chấp nhận thực tế. Cách nhìn này tiêu biểu cho sự đánh giá nông cạn, hời hợt.

Cách nhìn của nhân viên công ti 2: là cách nhìn từ sự quan sát kĩ lưỡng, cẩn thận và đưa ra kết luận một cách tích cực, tao ra một cơ hội đầu tư. Cách nhìn này biểu tượng cho sự đánh giá sâu sắc, thấu đáo.

Bài học từ câu chuyện trên: trong cuộc sống có khi cùng một vấn đề nhưng đem đến nhiều cách đánh giá khác nhau. Có những cách đánh giá chỉ dừng lại ở sự quan sát bên ngoài hiện tượng nhưng cũng có những cách đánh giá độc đáo, bất ngờ đem đến niềm tin, thúc đẩy hành động hướng tới mục đích.

Bước 2: Bình luận về ý nghĩa gợi ra từ câu chuyện

Cuộc sống muôn hình vạn trạng, cùng một sự việc xảy ra, cùng một vấn đề nhưng mỗi người lại có cách đánh giá khác nhau, phụ thuộc vào cách nhìn nhận chủ quan của bản thân.

Trong cuộc sống có những cách đánh giá, nhìn nhận vấn đề đánh mất cơ hội, sự tự tin, lạc quan của con người. Cách nhìn này kìm hãm sự nỗ lực hành động vươn lên của con người. Nhưng trong cuộc sống cũng có những cách đánh giá, nhìn nhận vấn đề tạo cơ hội, niềm tin, lạc quan của con người. Đó là cách nhìn tạo động lực giúp con người nỗ lực hành động để tạo ra những thành quả có ý nghĩa cho bản thân và xã hội.

Để có được cách nhìn đúng đắn, tích cực con người cần có sự tinh nhạy, sắc bén, sâu sắc khi quan sát và suy xét thấu đáo vấn đề trước khi đưa ra kết luận. Và quan trọng hơn là phải có niềm tin đối với đối tượng được nhìn nhận, đánh giá.

Phản đề: Phê phán những người có cái nhìn hời hợt, có cách đánh giá chủ quan theo cảm tính. Phê phán cái nhìn bi quan, thiếu tự tin,…

Bước 3: Liên hệ và rút ra bài học:

Cuộc sống vốn muôn màu, muôn sắc nên khi nhìn nhận vấn đề không được vội vàng, hấp tấp chỉ nhìn hời hợt bên ngoài hiện tượng mà phải suy nghĩ kĩ lưỡng trước khi đưa ra kết luận. Và phải có trách nhiệm trước sự đánh giá của bản thân.

Cần có cách nhìn lạc quan để phát hiện mặt tốt, mặt tích cực của sự vật, hiện tượng, con người…. Từ đó luôn biết vượt qua những khó khăn, thử thách để tạo cơ hội hướng tới mục đích cao cả.

* Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của câu chuyện.

Xukhomlinxki đã từng nói: “Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để lưu lại dấu ấn trên mặt đất, trong trái tim người khác”. Quả vậy, mỗi người trong cuộc sống đều có những giá trị của riêng mình.

Đầu tiên, giá trị của bản thân chính là ý nghĩa của sự tồn tại của mỗi con người, là nội lực riêng trong mỗi người. Là yếu tố để con người khẳng định mình trong cuộc đời. Giá trị của bản thân cũng là những điểm mạnh của con người so với những người xung quanh (bạn có mà người khác không có). Trong cuộc sống, ai không ai là hoàn hảo, bất kì người nào cũng có những ưu điểm, khuyết điểm. Nếu ý thức được điều đó, chúng ta sẽ nhận ra được giá trị của mình nằm ở đâu. Chẳng có ai là “một hạt cát vô danh”, mỗi người sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh, một trọng trách nào đó. Đôi khi, giá trị ấy cũng không chỉ xuất phát từ điểm mạnh, mà còn là từ những hành động, việc làm của ban thân đóng góp cho xã hội, cho cuộc sống.

Khi chúng ta nhận thức được những giá trị của bản thân, sẽ cảm thấy tự tin hơn. Từ đó, có thể phát huy điểm mạnh, hạn chế và cố gắng khắc phục điểm yếu. Nhờ đó, mọi khó khăn đều có thể vượt qua. Thế giới này quả thực rộng lớn. Nhưng mỗi người đều có giá trị của mình, dù nhỏ bé nhưng không tầm thường mà đầy kiêu hãnh. Đôi khi giá trị của một người chỉ là người ấy đã đem đến hạnh phúc cho những người xung quanh.

Trên thế giới, có được bao nhiêu con người vĩ đại như các nhà bác học Anhxtanh, Newton hay Edison sáng chế ra những phát minh vĩ đại cho nhân loại? Ở Việt Nam, cũng có được bao nhiêu con người vĩ đại như chủ tịch Hồ Chí Minh, đại tướng Võ Nguyên Giáp đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc của loài người? Nhưng mỗi người đều có thể làm được những công việc có ích cho xã hội. Những doanh nghiệp biết tận dụng khó khăn trong đại dịch để phát triển lĩnh vực thương mại điện tử. Những doanh nghiệp sáng tạo ra sản phẩm tiêu dùng mới đến từ nguyên liệu mới như bún thanh long, bánh mì dưa hấu vừa để giải quyết khó khăn của doanh nghiệp vừa để giải quyết khó khăn của bà con nông dân. Trong đại dịch Covid-19 vừa qua, có lẽ những người mà chúng ta cảm thấy biết ơn nhiều nhất có lẽ chính là các y bác sĩ nơi tuyến đầu chống dịch, họ chỉ là những con người nhỏ bé nhưng lại vô cùng vĩ đại. Mỗi giờ mỗi phút họ đang vật lộn với tử thần để đem lại sự sống cho bệnh nhân. Có những sinh viên y khoa, tình nguyện tham gia hỗ trợ công tác phòng chống dịch bệnh, tuy còn trẻ nhưng mỗi người trong số họ đều đã ý thức được trách nhiệm với cộng đồng. Có những con người thầm lặng như các chiến sĩ công an, bộ đội phải nhường nơi ở của mình cho những người đến cách ly… Thế mới thấy được ý nghĩa của những điều nhỏ bé nhưng không tầm thường.

Với một học sinh như tôi, những học sinh cuối cấp thì việc cố gắng không ngừng học tập nâng cao kiến thức để hoàn thành tốt kì thi quan trọng sắp tới chính là mục tiêu hàng đầu. Cùng với đó, tôi cũng luôn tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện: ủng hộ vì người nghèo, giúp đỡ bạn bè có hoàn cảnh khó khăn… Như vậy, mỗi học sinh sẽ trở thành những con người có ích cho xã hội, xứng đáng với cương vị chủ nhân tương lai của đất nước.

Tóm lại, con người trong cuộc sống đều có những giá trị của riêng mình. Chúng ta cần phải hiểu được điều đó và tự tin để cống hiến và hưởng thụ.