Nếu nhắc đến chiến tranh, nhiều người sẽ nói đến đau thương, mất mát và chết chóc. Tôi đã từng đọc được trong tác phẩm “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh lời nhận xét: “Chiến tranh là cõi không nhà”. Thật vậy, khi một cuộc chiến tranh xảy ra, đã kéo theo biết bao nhiêu hậu quả.

Nếu muốn hiểu rõ ràng chiến tranh là gì như những nhà nghiên cứu, có lẽ sẽ rất khó. Nhưng nếu hiểu một cách đơn giản, chiến tranh là một hiện tượng xã hội mang tính lịch sử. Đó là hoạt động đấu tranh giữa các nước, các giai cấp, các lực lượng chính trị có xung đột về lợi ích, địa vị đối lập nhau. Các lợi ích đó có thể trên lĩnh vực kinh tế hay chính trị. Một cuộc chiến tranh diễn ra có thể dẫn đến một cuộc chiến về quân sự như hai cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914 - 1918) và Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 -1945) hoặc phi quân sư như cuộc Chiến tranh lạnh giữa hai nước Mỹ và Liên Xô. Vậy do đâu mà một cuộc chiến tranh nổ ra? Theo các nhà nghiên cứu về chiến tranh, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chiến tranh, nhưng có một nguyên nhân chính đó là do sự xung đột, tranh chấp về quyền lợi kinh tế hoặc chính trị giữa các quốc gia, dân tộc. Trước khi chiến tranh xảy ra, nhân loại đã phải hứng chịu một xã hội với đầy rẫy những bất công, mục nát. Chỉ khi mọi thứ đã vượt quá giới hạn mới có một sự kiện nào đó là ngòi nổ cho cuộc chiến tranh ấy thực sự bắt đầu.

Khi đọc “Nỗi buồn chiến tranh”, tuy chưa thể hiểu hết được về ý nghĩa của đằng sau câu chuyện nhưng điều hấp dẫn tôi nhất cũng là ám ảnh nhất là cách nhà văn miêu tả những đau thương mất mát của cuộc chiến tranh này. Chính những người lính tham gia cuộc chiến, sau khi chiến thắng trở về, bên trong con người họ là cả những ám ảnh về cái chết của những người đồng đội, là sự mặc cảm khi không thể trở lại cuộc sống như trước chiến tranh. Những cái chết của những người đồng đội của nhân vật Kiên được miêu tả đầy ám ảnh. Nhưng nó không chỉ được miêu tả ở trong sách, vì ở ngoài đời thật điều đó thực sự tồn tại. Nếu có dịp đến thăm Côn Đảo, có lẽ bạn sẽ thấy lạnh người khi được các hướng dẫn viên du lịch nhắc nhở rằng hãy bước đi nhẹ nhàng thôi vì dưới chân của chúng ta là xương cốt của những chiến sĩ đã yên nghỉ. Hàng nghìn người đã ngã xuống vì chiến tranh. Họ có thể là những người lính trực tiếp tham gia chiến tranh. Họ cũng có thể chỉ là những người dân vô tội vì chiến tranh mà mất đi mạng sống của mình. Nhưng họ có một điểm chung, đều là những con người vô danh, không tên không tuổi. Không chỉ là nỗi đau của con người, chiến tranh còn phá hủy cả môi trường tự nhiên. Từ lúc xảy ra cho đến khi kết thúc, chiến tranh đã tàn phá mọi thứ mà nó đi qua. Ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bởi khói lửa của bom đạn, của các chất hóa học do con người chế tạo nhằm phục vụ cuộc chiến. Các công trình kiến trúc được coi là văn minh nhân loại, những cánh rừng bất tận không còn màu xanh mà chỉ thấy khói lửa… Chiến tranh cũng khiến cho nền kinh tế trở nên kiệt quệ cả trước và sau cuộc chiến. Nhiều cường quốc sau khi tham chiến như Mỹ, Anh, Pháp… đều phải mất nhiều năm mới có thể hồi phục nền kinh tế. Trong những năm tháng chiến tranh, con người không còn có được quyền lợi cơ bản của loài người: trẻ em không được đi học, nhiều người không có nhà cửa để sinh sống, phụ nữ thường xuyên trở thành nạn nhân của những cuộc cưỡng hiếp dã man. Không phải cuộc chiến tranh nào cũng là phi nghĩa, cuộc chiến tranh vệ quốc của nước Nga hay cuộc chiến tranh nhân dân ở Việt Nam đều là những cuộc chiến tranh chính nghĩa mà nhân dân đứng lên chống lại sự áp bức bóc lột của phát xít Đức hay thực dân Pháp. Nhưng cuộc chiến tranh nào cũng để lại những hậu quả nặng nề cho con người. Chính vì lẽ đó, mỗi người hãy biết quý trọng nền hòa bình ngày hôm nay. Trong thế giới hiện đại, tuy thế giới đã bước vào giai đoạn hòa bình nhưng ở nhiều vùng biên giới lãnh thổ vẫn thường xuyên xảy ra tranh chấp. Điều này, sẽ đe dọa đến sự ổn định của thế giới và nếu không được giải quyết kịp thời sẽ để lại hậu quả khó lường.

Hòa bình - chiến tranh, hai khái niệm tưởng như đối lập mà lại có sự gắn kết với nhau. Phải trải qua những đau thương của chiến tranh mới thấu hiểu niềm hạnh phúc của nền hòa bình ngày hôm nay. Là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, tôi đã ý thức được điều đó và sẽ cố gắng sống có ích với sự hy sinh của thế hệ đi trước đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh ác liệt để bảo vệ nền hòa bình của dân tộc.