Nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến được công chúng yêu thơ biết đến qua nhiều tác phẩm trữ tình, đằm thắm như: “Chồng chị, chồng em”, “Gửi tình yêu”, “Nói với anh”, “Đợi”, “Trước mùa đông”… Với các em học sinh, nữ sĩ họ Đoàn cũng được biết đến với các tác phẩm được chọn in trong SGK và các sách tham khảo dùng trong nhà trường, như: “Dáng hình ngọn gió”, “Cánh cửa nhớ bà”, và “Em yêu nhà em”...

* Thơ của quẻ Phong Lôi ÍchNhà thơ Đàm Thị Lam LuyếnNói về “Dáng hình ngọn gió” hay các bài thơ tình thì nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến vẫn một mực cho biết đó là do mệnh thi sĩ của bà ứng với quẻ Phong Lôi Ích: Trên là Tốn (gió), dưới là Chấn (sấm). Bà “tiết lộ”: “Nhà văn Xuân Cang có viết một bài về tôi. Ông cho rằng ngày sinh tháng đẻ của tôi rơi vào quẻ luôn luôn gần gũi với vũ trụ, với trời đất nhiều hơn là với hoa cỏ, con người… Quẻ đó là quẻ Phong Lôi Ích”Để chứng minh cho điều đó, nhà thơ Lam Luyến đọc cho chúng tôi nghe không biết bao nhiêu câu thơ của bà có “dính” đến Phong (gió) và Chấn (sấm):Con tim vạch chớp ngang trờiĐể cơn mưa hát những lời tình yêuHay quan sát ở tầm cao:Bầu trời rộng thênh thangLà căn nhà của gióChân trời như cửa ngõThả sức gió đi về…Hoặc:Cao trên kia là trờiThấp dưới đây là cỏTôi không hề sợ gióDù gió to mấy lần…Nhà thơ tâm sự: “Tôi không biết mọi người nghĩ thế nào về quẻ dịch này. Còn tôi, đơn giản, tôi nghĩ mình có duyên với đất trời, vũ trụ, với thiên nhiên…chứ quẻ kiếc gì gì đó còn phải… nghiên cứu kỹ xem thế nào đã! Bài thơ “Dáng hình ngọn gió” cũng vậy. Nó được bắt nguồn từ những cảm xúc yêu thiên nhiên, trời đất mà bật thành thơ hết sức tự nhiên. Có điều, cảm xúc tự nhiên hay vô thức trong sáng tác của tôi lại rất có duyên quay về hoặc tìm đến những cái thuộc về… Phong Lôi Ích”:Bầu trời rông thênh thangLà căn nhà của gióChân trời như cửa ngõThả sức gió đi vềNghe lá cây rầm rìẤy là khi gió hátMặt biển sóng lao xaoLà gió đang dạo nhạcNhững ngày hè oi bứcCứ tưởng gió đi đâuGió nép vào vành nónQuạt dịu trưa ve sầuGió còn lượn lên caoVượt sông dài biển rộngCõng nước làm mưa ràoCho xanh tươi đồng ruộngGió khô ô muối trắngGió đẩy cánh buồm điGió chẳng bao giờ mệt!Nhưng đố ai biết đượcHình dáng gió thế nào(Dáng hình ngọn gió, SGK lớp 5)* “Oan” cho Chiếc roi đầu tiênNhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến có một tập thơ thiếu nhi in chung từ năm 1985, sau đến năm 1990 có riêng tập “Cánh cửa nhớ bà”. Và còn một tập thơ thiếu nhi nữa… chuẩn bị ra mắt công chúng trong nay mai. Do công việc quá bận rộn tại Trung tâm bản quyền tác giả văn học Việt Nam (nhà thơ Lam Luyến làm Giám đốc) nên bà cũng thú thật không thể quan tâm đúng mức đến thơ thiếu nhi và lấy làm rất tiếc vì điều đó.Ngoài bài thơ “Dáng hình ngọn gió” ra, nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến còn rất nhiều tác phẩm được chọn giảng và làm tài liệu tham khảo cho các em học sinh.Hỏi bà, những tác phẩm đó theo “chính chủ” thì bà đã thấy ưng chưa? Nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến tâm sự: “Tôi thích mảng thơ thiếu nhi và thấy có rất nhiều bài thơ của mình hợp với “tiêu chí” để đưa vào SGK. Tuy nhiên, việc chọn lựa tác phẩm in sách thì mỗi tác giả không thể chủ động được hay tự cho mình một thẩm quyền để quyết định được. Có những bài thơ tôi rất bằng lòng nhưng lại gặp trục trặc. Ví dụ như trường hợp bài thơ “Chiếc roi đầu tiên” chẳng hạn. Tôi thuộc lòng bài thơ này, tự mình đi “khảo sát” bằng cách đọc cho các cháu nghe bài thơ. Thật lạ là tôi thấy chúng rất thích thú. Tuy vậy, có lẽ do tư tưởng tác phẩm lớn hơn tư tưởng tác giả nên Giám đốc NXB Kim Đồng trước đây là ông Bùi Hồng nhất định không cho công bố bài thơ này dưới bất kỳ hình thức nào vì họ cho rằng với trẻ thơ cấm kỵ không nên giáo dục chúng bằng roi vọt. Bài thơ 12 câu thế này:Nụ cười đầu tiênNở trên môi trẻTiếng nói đầu tiênNgả vào vai mẹ Cánh buồm đầu tiênTặng cho biển cảTrái cây đầu tiênTặng người vất vảKhông ai còn lạiChiếc roi đầu tiênDành cho những đứaCứ hay vòi tiền.(Chiếc roi đầu tiên)Đây là một bài thơ mà tôi rất thích và thấy nó cũng mang tính giáo dục cao. Tôi nghĩ, nếu bài thơ này đươc công bố sớm hơn thì có lẽ không chỉ trẻ con mà cả những người lớn cũng sẽ “ngoan” hơn rất nhiều.