– Phân tử axit gồm có một hay nhiều nguyên tử H liên kết với gốc axit. Các nguyên tử H này có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại.

– Ví dụ:

• Axit clohidric HCl: gồm 1 nguyên tử H liên kết với gốc axit -Cl
• Axit nitric HNO3: gồm 1 nguyên tử H liên kết với gốc axit -NO3
• Axit sunfuric H2SO4: gồm 2 nguyên tử H liên kết với axit =SO4

– CTHH của axit gồm 1 hay nhiều nguyên tử H và gốc axit.

– Ví dụ:

• CTHH của axit cohidric: HCl
• CTHH của axit cacbonic: H2CO3
• CTHH của axit photphoric: H3PO4

– Dựa vào thành phần phân tử, axit được chia làm 2 loại:

• Axit có oxi: H2CO3, HNO3, H2SO4, H3PO4 …
• Axit không có oxi: HCl, H2S, HCN, HBr…

a) Axit có oxi

– Axit có nhiều nguyên tử oxi: Tên axit = axit + tên phi kim + ic

Ví dụ:

• HNO3: axit nitric → (-NO3: nitrat)
• H2SO4: axit sunfuric → (=SO4: sunfat)
• H3PO4: axit phophoric → (≡PO4: photphat)

– Axit có ít nguyên tử oxi: Tên axit = axit + tên phi kim + ơ

Ví dụ:

• H2SO3: axit sunfurơ → (=SO3: sunfit)

b) Axit không có oxi

Tên axit = tên phi kim + hidric

Ví dụ:

• HCl: axit clohidric → (-Cl: clorua)
• H2S: axit sunfuhidric → (-S: sunfua)

– Phân tử bazo gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hidroxit (-OH).

– Ví dụ:

• Natri hidroxit NaOH: gồm kim loại Na liên kết với 1 nhóm -OH
• Caxi hidroxit Ca(OH)2: gồm kim loại Ca liên kết với 2 nhóm -OH
• Đồng (II) hidroxit Cu(OH)2: gồm kim loại Cu liên kết với 2 nhóm -OH

– CTHH của bazo gồm 1 nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm hidroxit (-OH).

– Do nhóm hidroxit có hóa trị I nên số nhóm -OH của bazo bằng hóa trị của kim loại đó.

– Dựa vào tính tan, bazo được chia làm 2 loại:

• Bazo tan trong nước: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2…
• Bazo không tan trong nước: Cu(OH)2, Fe(OH)2, Zn(OH)2, Mg(OH)2…

– Tên bazo được gọi như sau:

Tên bazơ = tên kim loại (kèm theo hóa trị với kim loại nhiều hóa trị) + hidroxit

Ví dụ:

• NaOH: natri hidroxit
• KOH: kali hidroxit
• Zn(OH)2: Kẽm hidroxit
• Fe(OH)2: Sắt (II) hidroxit

– Phân tử muối gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc axit.

– Ví dụ:

• Muối NaCl: gồm 1 nguyên tử kim loại Na liên kết với 1 gốc axit -Cl.
• Muối Cu(NO3)2: gồm 1 nguyên tử kim loại Cu liên kết với 2 gốc axit -NO3.

– CTHH của muối gồm 2 phần: kim loại và gốc axit

– Ví dụ:

• Muối K2CO3: gồm kim loại K và gốc axit =CO3
• Muối Ba(HCO3)2: gồm kim loại Ba và 2 gốc axit -HCO3

– Dựa vào thành phần, muối được chia làm 2 loại:

• Muối trung hòa: là muối mà trong gốc axit không có nguyên tử H có thể thay thể bằng một nguyên tử kim loại. Ví dụ: NaNO3, Na2SO4, CaCO3…
• Muối axit: là muối mà trong đó gốc axit còn nguyên tử H chưa được thay thế bằng nguyên tử kim loại. Hóa trị của gốc axit = số nguyên tử H đã được thay thế. Ví dụ: NaHCO3, NaHSO4, Na2HPO4…

– Tên muối được gọi như sau:

Tên muối =tên kim loại (kèm theo hóa trị với kim loại nhiều hóa trị) + gốc axit

– Ví dụ:

• NaCl: Natri clorua
• K2SO4: Kali sunfat
• Fe(NO3)3: Sắt (III) nitrat
• Ca(HCO3)2: Canxi hidrocacbonat

Câu 1. Điền từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:

Axit là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều ………………. liên kết với ………………. Các nguyên tử hidro này có thể thay thế bằng ………………. Bazo là hợp chất mà phân tử có một ………………. liên kết với một hay nhiều nhóm ………………..

Đáp án:

• nguyên tử hidro
• gốc axit
• nguyên tử kim loại
• nguyên tử kim loại
• hidroxit

Câu 2. Viết CTHH của các axit cps gốc axit cho dưới đây và cho biết tên của chúng:

-Cl, =SO3, =SO4, -HSO4, =CO3, ≡PO4, =S, -Br

Đáp án:

• -Cl: HCl → Axit clohidric
• =SO3: H2SO3 → Axit sunfurơ
• =SO4: H2SO4 → Axit sunfuric
• -HSO4: H2SO4 → Axit sunfuric
• =CO3: H2CO3 → axit cacbonic
• ≡PO4: H3PO4 → Axit phophoric
• =S: H2S → Axit sunfuhidric
• -Br: HBr → Axit bromhidric

Câu 3. Viết CTHH của những oxit axit tương ứng với những axit sau:

H2SO4, H2SO3, H2CO3, HNO3, H3PO4

Đáp án:

• H2SO4: oxit axit tương ứng là SO3
• H2SO3: oxit axit tương ứng là SO2
• H2CO3: oxit axit tương ứng là CO2
• HNO3: oxit axit tương ứng là N2O5
• H3PO4: oxit axit tương ứng là P2O5

Câu 4. Viết CTHH của các bazo tương ứng với các oxit sau đây:

Na2O, Li2O, FeO, BaO, CuO, Al2O3