Mô hình cấy lúa hiệu ứng hàng biên là một trong số các giải pháp đang được huyện Mỹ Đức chỉ đạo áp dụng nhằm tăng năng suất, sản lượng lúa, giảm chi phí sản xuất cho người nông dân.

Vụ xuân năm 2016, Mô hình này bắt đầu được đưa vào thí điểm tại HTX Nông nghiệp Lê Thanh với diện tích 0,9 ha. Đánh giá mô hình cho thấy hiệu quả kinh tế cao, giảm chi phí sản xuất và tăng giá trị khoảng 14% so với cấy theo phương pháp truyền thống (tương đương trên 12 triệu đồng/ha). Đến vụ Mùa năm 2017, toàn huyện có 14 HTX Nông nghiệp triển khai cấy lúa theo phương pháp này với diện tích 150 ha. Tiêu biểu là ở xã Phù Lưu Tế với diện tích 50 ha, Mỹ Thành 40 ha, Xuy Xá 30 ha, Lê Thanh 15 ha,...

 

Lúa hàng biên tại xã Phù Lưu Tế
Đặc thù của phương pháp cấy lúa hiệu ứng hàng biên là cấy thưa theo hàng kép, đảm bảo khoảng cách hàng sông lớn, hàng sông nhỏ và khoảng cách giữa các khóm, tận dụng tối đa hiệu ứng ánh sáng như các khóm lúa ven bờ. Hàng sông lớn có tác dụng làm xuất hiện hiệu ứng hàng biên tối ưu cho mọi khóm lúa, còn hàng sông nhỏ làm tối ưu hóa khả năng đẻ nhánh, tạo số bông hợp lý trên mỗi khóm. Do vậy, các khóm lúa sẽ tận dụng được nhiều ánh sáng hơn, quang hợp tốt hơn và tích lũy các chất hiệu quả hơn so với phương pháp cấy lúa thông thường.

 

Chị Nguyễn Thị Hương, xã Xuy Xá, huyện Mỹ Đức đang cào cỏ cho lúa tại vụ mùa năm 2017
Theo phương pháp cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên, mỗi m2 chỉ cấy khoảng 14 -16 khóm thay vì cấy 40 - 45 khóm theo các phương pháp thông thường với khoảng cách 40 x 20 x 20cm. Cấy từ 2 - 3 rảnh/khóm. Tùy theo giống lúa ta có thể điều chỉnh mật độ cho phù hợp và cấy theo kiểu nanh sấu kiểu hình chữ V hoặc chữ N ở hàng sông con và lượng giống cần sử dụng khoảng 0,5 kg/sào,...

 

Kỹ thuật cấy lúa hàng biên
Phương pháp này có thể áp dụng đối với  tất cả các giống lúa và các chân ruộng.  Đây là những lợi ích to lớn mà công trình nghiên cứu cấy lúa hàng biên của Kỹ sư Chu Văn Tiệp - Trung tâm Tư vấn đào tạo và Chuyển giao tiến bộ KH&CN thuộc Hội Sinh học Hà Nội mang lại cho bà con nông dân. Đây là phương pháp cấy thưa, tận dụng ánh sáng chiếu vào gốc, thân, lá, kích thích các chồi mắt phát triển nên lúa đẻ sớm, đẻ khoẻ, ít sâu bệnh. Kỹ sư Chu Văn Tiệp chia sẻ “ Việc chỉ ra được quy luật hiệu ứng hàng biên tối ưu và quy luật sức tạo bông tối ưu/khóm này giúp nông dân giảm 1/3 chi phí công lao động, phân bón, thuốc trừ sâu và bảo vệ môi trường đất nhưng năng suất lại tăng 10 - 20%. Một lợi ích nữa khi cấy theo phương pháp này, Người nông dân sẽ có được những  sản phẩm lúa gạo sạch hơn và an toàn hơn so với cấy lúa truyền thống”.

 

Kỹ sư Chu Văn Tiệp chia sẻ về quy luật cấy lúa hàng biên để tăng năng suất sản lượng
Tại hội nghị đánh giá các mô hình của huyện Mỹ Đức vụ Xuân năm 2017 cũng đã đánh giá, mô hình cấy lúa hiệu ứng hàng biên giảm chi phí đầu vào ở tất cả các khâu. Khâu giống giảm xuống còn 0,4 - 0,5kg/sào; gieo mạ giảm diện tích, giảm đầu tư, giảm công làm mạ và khâu nhổ mạ. Khâu cấy giảm 50%, lượng phân bón giảm 30%. Khâu chăm sóc cũng giảm đáng kể. Cấy theo phương pháp này, lúa ít sâu bệnh nên giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật và cho sản phẩm lúa gạo sạch hơn. Cụ thể giảm chi phí cho mỗi sào lúa khoảng 240.000đ và tăng năng suất so với cấy theo truyền thống khoảng 14 - 16%, có địa phương tăng khoảng 18%. Từ những lợi ích này cho thấy, phương pháp cấy lúa hiệu ứng hàng biên rất thân thiện với môi trường.

 

Chăm sóc lúa hàng biên tại Lê Thanh
Để có vụ mùa bội thu, ngay từ đâu vụ mùa năm 2017 này, Bà con nông dân cần chủ động thăm quan, theo dõi các đám ruộng cấy lúa hiệu ứng hàng biên ở địa phương mình và các vùng lân cận để thấy được tính ưu việt của phương pháp cấy này.

 

Chị Nguyễn Thị Muôn, Khuyến nông viên xã Phù Lưu Tế thăm mô hình cấy lúa hiệu ứng hàng biên của gia đình tại đồng Cầu, xã Phù Lưu Tế
Cấy theo phương pháp này vừa giảm được chi phí đầu vào, vừa tăng năng suất, sản lượng lúa mà đầu tư cho phương pháp cấy này cũng thấp, có thể áp dụng được rộng rãi đối với tất cả mọi người dân. Chỉ cần đầu tư 30 ngàn đồng làm hai, đến 3 dây cấy là có thể thực hiện được phương pháp cấy này. Chúc bà con nông dân có nhiều vụ lúa bội thu./.