Tôi vốn là một nông dân bình thường, sống ở làng Đông Xá, trong xã hội thực dân nửa phong kiến. Hàng xóm của tôi là gia đình chị Dậu, chúng tôi có cùng thân phận thấp cổ bé họng và phải cam chịu những khốn khổ mỗi khi vào mùa sưu mùa thuế. Những chuyện gán vợ đợ con, mua rẻ bán đắt, cho vay nặng lại đều có cả. Gia đình chị Dậu là điển hình của những nỗi khốn khổ ấy.

Vì ở gần nhà nên tôi biết rõ hoàn cảnh của nhà chị Dậu, vốn thuộc hạng cùng đinh trong làng, đã phải lo hai cái tang mà anh Dậu còn đang ốm yếu, phải bán cả con, bán cả đàn chó mới nộp được một suất, ấy vậy mà còn phải nộp suất sưu cho người đã chết, có ở đâu lại bất công, vô lí như vậy cơ chứ? Hôm trước anh Dậu bị bọn chức sắc lôi về nhà, người anh xanh xao như tàu lá chuối, cả xóm cùng nhau xúm lại mới cứu được anh tỉnh lại, thương tình gia đình vợ chồng nhà anh tôi đem cho bát gạo, thôi đành chẳng có nhiều thì “Một nắm khi đói bằng một gói khi no”. Hôm sau, mới sáng sớm, không trong làng đã hết sức căng thẳng, tiếng mõ rồi tiếng tù và inh ỏi bởi hôm nay có quan huyện về đốc sưu.

Đoán được anh chị Dậu sẽ phải khốn đốn lắm nên tôi vội chạy sang giục đưa anh Dậu đi trốn, chị Dậu đang múc cháo, chị muốn cho anh ăn cho tỉnh người, mà cũng phải người ốm mà đói bụng thì chịu sao nổi. Nhắc anh chị Dậu rồi tôi quay về, vừa về đến nhà thì tôi đã nghe tiếng chân thình thịch liền chạy ra xem, thì ra bọn tay sai đã sầm sầm chạy vào, trông mặt chúng thằng nào thằng nấy dữ tợn, đằng đằng sát khí. Anh Dậu vì quá hoảng sợ mà lăn đùng ra phản còn chị Dậu thì quỳ lạy, cố nhẫn nhịn van xin, nhưng tên cai lệ không nghe chị nửa lời, hắn huých vào ngực chị cái bịch rồi sấn tới chỗ anh Dậu.

Chị Dậu có lẽ tức quá nên cự lại “Chồng tôi đau ốm, các anh không được phép hành hạ”, quả thật chị Dậu lúc ấy quá rắn rỏi. Người đời có câu “ốm tha già thải” ấy vậy mà những tên cai lệ bất nhân không hề biết đến. Giọt nước tràn ly, bằng chính sức mạnh của tình yêu thương và lòng căm thù rừng rực, chị Dậu đã quật ngã tên cai lệ, ấy vậy mà hắn vẫn nham nhảm thét trói cả hai vợ chồng chị. Tên người nhà lí trưởng còn cầm gậy trong tay định giơ lên đánh chị nhưng chị Dậu nhanh như cắt, tóm lấy, hai bên giằng co rồi áp vào vật nhau, cuối cùng chị Dậu cũng tóm tóc lẳng cho tên ấy ngã nhào ra thềm. Nhìn thật đã mắt và sung sướng, cái ác đã bị trừng trị! Tuy nhiên phần tôi cũng thấy lo cho anh chị, đánh người nhà nước lỡ bị chúng khép vào tội tù đày thì khốn khổ. Anh Dậu có ý can ngăn vợ nhưng chị Dậu rất rắn rỏi và mạnh mẽ “Thà ngồi tù chứ để chúng nó làm tình làm tội mãi tôi không chịu được”.

Tất cả đều rất rõ ràng ngay trước mắt, người nông dân chúng tôi đã bị dồn vào mức đường cùng chỉ còn có con đường duy nhất ấy là đấu tranh giải phóng cuộc đời mình. Tôi mong làm thế nào để nhanh chóng xóa bỏ cái chế độ trong xã hội này, xây dựng một xã hội mới có công lí, công bằng và tốt đẹp hơn.