Trong kho tàng văn học dân tộc Việt Nam đã có rất nhiều những tác phẩm hay và đặc sắc nói về lòng yêu nước của nhân dân ta. Trong số đó phải kể đến tác phẩm “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt, đây là một trogn những bài thơ tiêu biểu về lòng yêu nước và ý thức tự tôn dân tộc. Bài thơ được xem như bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.

Ngay ở những câu thơ đầu tiên, tác giả đã đưa ra một lời khẳng định hùng hồn và đanh thép về vấn đề chủ quyền ranh giới lãnh thổ với cách lập luận rất xác đáng, không thể phản biện, chối cãi:

“Sông núi nước Nam vua Nam ở

Rành rành định phận ở sách trời”

Bằng giọng điệu hào sảng, tác giả đã khẳng định lãnh thổ chủ quyền của chính dân tộc mình, tuy nhiên Lý Thường Kiệt không dựa trên những suy nghĩ chủ quan của riêng mình để phán xét mà ông đã dựa trên lập trường của những con người bình thường. Cái nhìn chủ quan của họ sẽ khẳng định được những chân lí hiển hiện trước mắt, những cái mà ai cũng biết, ai cũng phải thừa nhận. “Sông núi nước Nam” ý chỉ phần lãnh thổ của nước Nam, sông và núi là biểu tượng cho ranh giới ấy. Điều đó khẳng định Việt Nam là một nước có chủ quyền, có người đứng đầu, làm chủ là “vua nước Nam”. Tiếp theo, để tiếp tục chứng minh cho lời khẳng định của mình, tác giả đã chỉ ra nguồn gốc, căn nguyên của lời khẳng định ấy. “Rành rành” là sự hiển hiện rõ ràng, chắc chắn và rõ nét, thêm vào đó “định phận” là đã được định đoạt từ trước, quy định tại “sách trời”. Câu thơ mang ý nghĩa rằng, chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam đã được định đoạt ở sách trời, minh chứng được hành động đấu tranh của dân ta là chính nghĩa. Từ đây, Lý Thường Kiệt đã lên tiếng cảnh báo đầy hùng hồn về kết cục bi thảm của kẻ thù xâm lược nếu cố tình xâm phạm và chủ quyền của dân tộc này: