Tôi tên là Xan-chô Pan-xa – giám mã của Đôn Ki-hô-tê đây. Mặc dù trông vẻ bề ngoài của tôi không được đẹp cho lắm (mọi người thường bảo tôi là “đồ béo lùn”) nhưng ít ra tôi còn có một cái đầu tỉnh táo hơn người chủ của tôi – Đôn Ki-hô-tê. Sau đây tôi xin kể cho các bạn nghe một câu chuyện hài hước về người chủ của tôi:

Chả là Đôn Ki-hô-tê là một lão quý tộc nghèo vì quá say mê chuyện hiệp sĩ nên muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ. Lão lục tìm những đồ binh giáp đã han gỉ của tổ tiên để trang bị làm vũ khí cho mình. Không những vậy lão còn phong cho con ngựa còm của lão là chiến mã.

Trong một lần chúng tôi đang đi dạo trên đường bất chợt bắt gặp tận ba mươi đến bốn mươi chiếc cối xay gió giữa đồng.Tôi thì không thấy có gì làm lạ nhưng khi Đôn Ki-hô-tê vừa nhìn thấy đã nói với tôi:

- Vận may run rủi khiến cho sự nghiệp của chúng ta tốt đẹp quá sự mong muốn vì kia kìa anh bạn Xan-chô Pan-xa ơi, có đến ba bốn chục tên khổng lồ ghê gớm trước mắt chúng ta kìa! Ta quyết giao chiến giết hết bọn chúng và với những chiến lợi phẩm ta thu được, chúng ta sẽ bắt đầu giàu có bởi đây là một cuộc chiến đấu chính đáng và quét sạch cái giống xấu xa này khỏi mặt đất là phụng sự của Chúa đây!

Nghe nói vậy tôi liền hỏi:

- Những tên khổng lồ nào cơ?

- Những đứa mà anh đang nhìn thấy kia kìa – Đôn Ki-hô-tê đáp – cánh tay chúng dài ngoẵng, có đứa cánh tay dài tới tận hai dặm!

Tôi liền hiểu ra và bắt đầu giải thích:

- Thưa ngài, xuất hiện ở đằng kia chăng phải là những tên khổng lồ đâu mà chỉ là những chiếc cối xay gió. Và cái vật trông giống cánh tay ấy chẳng qua là những cánh quạt thôi. Khi có gió thổi chúng sẽ quay tròn và làm chuyển động cối đá ở bên trong.

- Xem ra anh chẳng thành thạo gì về những chuyến phiêu lưu! Đấy chính là những tên khổng lồ và nếu anh sợ thì hãy lánh ra xa mà cầu kinh trong lúc ta sẽ đương đầu với chúng trong một cuộc giao tranh điên cuồng và không cân sức.

Nói rồi Đôn Ki-hô-tê thúc con ngựa Rô-xi-nan-tê xông lên mặc cho tôi có giải thích thế nào đi chăng nữa. Người chủ của tôi dường như đã mù quáng và chỉ đinh ninh rằng trước mặt mình là những tên khổng lồ cần phải tiêu diệt nên dù khi đã đến gần, Đôn Ki-hô-tê vẫn chưa nhận ra là mình đã nhầm đã thế còn hét lên:

- Chớ có chạy trốn lũ hèn mặt nhát gan kia bởi duy nhất chỉ có một tên hiệp sĩ tấn công vào bọn mi đây

Vừa lúc đó nổi lên một làn gió nhẹ và các cánh quạt lớn của những chiếc cối xay bắt đầu chuyển động. Thấy vậy, Đôn Ki-hô-tê liền nói:

- Cho dù bọn ngươi có vung nhiều cánh tay hơn cả gã khổng lồ Bri-a-rê-ô, các ngươi cũng sắp phải đền tội!

Nói xong lão nhiệt thành tâm niệm cầu mong nàng Đuyn-xi-nê-a của mình cứu giúp cho trong lúc nguy nan này rồi lấy khiên che kín thân, tay nhăm nhăm ngọn giáo và thúc con ngựa phi thẳng tới chiếc cối xay gió gần nhất ở trước mặt. Nhưng lão đâu biết rằng khi lão vừa đâm mũi giáo vào cánh quạt, gió làm cánh quạt quay tít khiến ngọn giáo gãy tan tành kéo theo cả ngựa lẫn người ngã lăn ra!

Thấy vậy tôi liền vội thúc lừa chạy đến cứu và khi tới nơi thì thấy chủ nằm không cựa quậy. Đó chính là kết quả của cái ngã như trời giáng của lão và con ngựa.

- Giúp tôi với lạy Chúa! - Đôn Ki-hô-tê nói

- Tôi đã bảo với ngài rằng coi chừng cẩn thận đấy ư, rằng đó chỉ là những chiếc cối xay gió. Mà ai chẳng biết thế! Trừ những kẻ nào đầu óc quay cuồng như cối xay! - tôi đáp

- Thôi im đi! Chuyện chinh chiến thường biến hóa khôn lường chứ không như các câu chuyện khác - ông chủ tôi vẫn chưa chịu nhận ra được cái sai của mình mà vẫn cố giải thích - bởi lẽ ta cho rằng và đúng như thế, chính lão pháp sư Phơ-re-xtôn trước đây đã đánh cắp thư phòng và sách vở của ta, bây giờ lại biến những tên khổng lồ kia thành cối xay gió để tước đi của ta niềm vinh quang đánh bại chúng vì lão căm thù ta lắm cơ, nhưng rồi các pháp thuật xấu xa của lão cũng không thể nào đối chọi được với thanh kiếm lợi hại của ta!

- Cầu Chúa hết sức phù hộ cho!- tôi đỡ Đôn-ki-hô- tê dậy và đỡ lão ngồi lên con ngựa cũng đã bị rách toạc nửa vai.

Vừa bàn tán về cuộc phiêu lưu mới xảy ra, chúng tôi đi về phía cảng La-pi-xê vì theo Đôn Ki-hô-tê con đường này có lắm người qua lại nên chẳng thể nào không gặp nhiều chuyện phiêu lưu khác! Đi được một đoạn tôi bỗng cất tiếng lo lắng hỏi người chủ của mình:

- Ngài ngồi thẳng một chút chứ vì tôi thấy hình như ngài đang vẹo hơi một bên chắc do bị ngã lúc nãy

- Đúng thế! – Đôn Ki-hô-tê đáp- và ta không kêu đau vì các hiệp sĩ giang hồ có bị thương thế nào cũng không được rên rỉ dù xổ cả gan ruột ra ngoài!

- Nếu vậy tôi chẳng biết trả lời ra sao nhưng chúa thấu hiểu cho là tôi có yên lòng không nếu thấy ngài rên la khi bị cái gì đó làm cho đau đớn. Còn tôi xin thưa với ngài rằng có thể chỉ đau một chút là tôi rên rỉ ngay trừ phi đến cả giám mã của hiệp sĩ giang hồ cũng bị cấm không được rên rỉ!

Nghe vậy người chủ của tôi liền bật cười vì sự khoác lác của tôi. Một lúc sau khi đến giờ ăn tôi liền nhắc người chủ của mình dùng bữa nhưng lão lại không ăn. Và khi được phép ăn tôi mới thong thả ngồi lên lưng ngựa để thưởng thức các món ăn. Đây có lẽ là giây phút thảnh thơi nhất của ngày vì không phải làm gì cả và có thể vừa ăn vừa ngắm cảnh nơi đây và cảm giác nguy hiểm hay mệt mỏi đều tan biến hết đối với tôi!

Đêm hôm đấy chúng tôi trú ở dưới các vòm cây, Đôn Ki-hô-tê bẻ một cành khô rút cái mũi sắt ở chiếc cán gãy lắp vào làm thành ngọn giáo, lão suốt đêm không ngủ và luôn nghĩ tới nàng Đuyn –xi-nê-a của lão, bắt chước những hiệp sĩ lão từng đọc trong sách thức trắng nhiều đêm ròng ở trong rừng hoặc nơi hoang mạc. Còn tôi thì không kiềm chế được do vừa ăn uống no say nên chỉ một lúc sau là tôi chìm vào giấc ngủ một cách ngon lành. Và sáng ngày hôm sau chúng tôi lại tiếp tục với những chuyến phiêu lưu khác.

Tôi kể cho các bạn nghe câu chuyện này vì muốn khuyên mọi người đừng như người chủ của tôi mà mù quáng không biệt phân biệt thực ảo lẫn lộn, cứ sống mãi trong thế giới ảo để rồi phải nhận lại những hậu quả khó lường.