1. Chức năng của câu phủ định
– Nhằm phản bác ý kiến, khẳng định của người khác (phủ định bác bỏ).
– Thông báo, xác nhận không có các sự vật, sự việc, tính chất cụ thể nào đó (phủ định miêu tả).
2. Ví dụ về câu phủ định
Đây là loại câu rất dễ và sử dụng phổ biến hàng ngày vì vậy các em sẽ tìm thấy nhiều ví dụ minh họa. Một số ví dụ dễ hiểu như:
– Vân đi chơi (1)
– Vân chưa đi chơi (2)
Mục đích câu (1) khẳng định sự việc Vân đi chơi nhưng trong câu (2) phủ định sự việc Vân không đi chơi. Câu (2) mang ý nghĩa ngược với câu (1).
– Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu ! Vả lại ai nuôi chó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là hoá kiếp cho nó đấy, hoá kiếp để cho nó làm kiếp khác. (Nam Cao, Lão Hạc).
Câu phủ định bác bỏ được sử dụng trong câu “Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu”.
– Chú chim bị thương không đứng dậy được nữa, nằm thở dốc.
“Không” từ ngữ phủ định, khẳng định cho việc chú chim bị thương nằm hoàn toàn dưới đất.
Đó chỉ là 3 ví dụ dễ hiểu về câu phủ định, các em làm tiếp bài tập phần luyện tập sách giáo khoa nữa nhé. Hẹn gặp lại các em trong một số bài học khác.

- Nam không đi Huế
- Nam không là em trai của Nga
Chức năng thông báo xác nhận không có sự vật, tính chất, quan hệ nào đó.
- Không phải nó chần chẫn như cái đòn càn
- Đâu có, nó bè bè như cái quạt thóc.
Phản bác một ý kiến, một nhận định

-Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.
- Đâu có!
b. Mục đích:
- Không phải: Bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ vòi.
- Đâu có: trực tiếp bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ ngà và gián tiếp bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ vòi.

I. Đặc điểm hình thức của câu phủ định
Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải (là), chang phải (là), đâu có phải (là), đâu (có)…
Ví dụ:

• Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi.

(Nguyễn Dữ)
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài,
Dẫu không thanh lịch củng người Tràng An.
(Ca dao)
II. Chức năng của câu phủ định
Câu phủ định thường dùng để:

• Thông báo, xác định không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó, còn gọi là câu phủ định miêu tả.

• Phản bác một ý kiến, một nhận định, còn gọi là câu phủ định bác bỏ.

Câu phủ định bác bỏ bao giờ cũng xuất hiện sau một ý kiến, một nhận xét nào đó đã được đưa ra từ trước.
Do đó, câu phủ định bác bỏ không bao giờ đứng ở vị trí mở đầu đoạn văn.
Tuy nhiên, sự phân biệt giữa câu phủ định miêu tả và phủ định bác bỏ nhiều khi không được thể hiện ra một cách rõ ràng qua ‘dấu hiệu hình thức. Trong những trường hợp như vậy, cần dựa vào hoàn cảnh để xác định đâu là câu phủ định miêu tả hay là câu phủ định bác bỏ.
Chú ý: Ngoài hai dạng câu phủ định nói trên, còn có câu phủ định của phủ định, sẽ cho ta ý nghĩa khẳng định.

Vd:
– Bài toán này không khó.
– Nó đọc không phải báo mà là truyện.
– Nó về nhà không phải ngày hôm qua.

tôi chẳng thấy vui gì cả.
tôi đâu có làm chuyện đó.
tôi không phải là loại người như thế
tôi chưa làm bài tập.

Vd về câu phủ định tính chất và câu phủ định quan hệ