Dựa vào mục đích nói mà phân chia ra các kiểu hành động nói. Tên gọi của các kiểu cũng đặt theo mục đích nói. Ví dụ mục đích nói là hứa hẹn điều gì đó thì đặt là hành động hứa hẹn.
+ Hành động hỏi.
+ Hành động điều khiển.
+ Hành động hứa hẹn.
+ Hành động trình bày (kể, miêu tả, báo tin…)
+ Hành động bộc lộ cảm xúc (vui, buồn, giận dữ…)
Các kiểu câu có thể nhận ra bằng hình thức cấu tạo như dấu câu, từ ngữ đặc trưng, chức năng của các kiểu câu. Ví dụ: Bạn đã khỏe chưa ? (hành động hỏi).
Trong giao tiếp đối thoại 2 người, xét về hành động nói thường chỉ quan tâm đến vai trò của người nói, tạm bỏ đi vai trò của người nghe.
3. Ví dụ về hành động nói
– Bạn đã khỏe hẳn chưa ? => hành động hỏi
– Mình vẫn còn ốm, còn ê ẩm và đau đầu lắm => hành động trình bày.
– Bạn ngồi lại bên kia đi, không khéo bị lây thì khổ => hành động điều khiển.