a. Vị trí, vai trò của người đoàn viên:

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên trong hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến phát và Pháp luật của nước Cộng hoà XHCN Việt Nam. Trong hệ thống này Đảng là người lãnh đạo, Đoàn là một trong các tổ chức thành viên.
- Đối với Đảng: Đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, là đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng.
- Đối với Nhà nước: Đoàn là chỗ dựa vững chắc của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi.
- Đối với Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh: Đoàn giữ vai trò là người phụ trách Đội và có trách nhiệm xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác thiếu nhi, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội.

b. Nhiệm vụ của người đoàn viên:

Vinh dự, tự hào được đứng trong tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, mỗi đoàn viên phải có trách nhiệm thực hiện tốt các nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ của tổ chức đoàn.

Một là: Phấn đấu theo mục tiêu lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh do Đảng, Bác Hồ sáng lập và rèn luyện, do đó, trong bất cứ hoàn cảnh nào, Đoàn luôn lấy mục tiêu, lý tưởng của Đảng và Bác Hồ làm mục tiêu phấn đấu của mình, đó là: Phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội và vì mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh”. Tích cực học tập và rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hai là: Phát huy chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên.

Mỗi đoàn viên có trách nhiệm phát huy chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, vì thanh niên, định hướng cho thanh niên đến với lý tưởng của Đảng của dân tộc, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Ba là: Tiên phong trong việc thực hiện các phong trào hành động cách mạng. Tích cực tham gia thực hiện xuất sắc các nội dung của phong trào thanh niên xung kích trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Tạo điều kiện cho thanh niên phát huy tài năng với tinh thần trách nhiệm cao các phong trào phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp tích cực cho tập thể và cộng đồng.

Bốn là: Chăm lo, bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp cho thanh niên.

Mỗi đoàn viên có trách nhiệm phát huy vai trò của tổ chức Đoàn, trong đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, giúp cho thanh niên bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp, giúp cho thanh niên tự khẳng định bản thân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tạo điều kiện cho thanh niên rèn luyện, phấn đấu, tiến bộ.

Năm là: Tích cực tham gia công tác xây dựng Đoàn

Tuyên truyền, giáo dục cho thanh niên nhận thức, hiểu biết cơ bản về Đoàn, giúp đỡ họ rèn luyện phấn đấu trở thành đoàn viên. Liên hệ mật thiết với thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

Sáu là: Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.

Mỗi đoàn viên gương mẫu chấp hành đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, chính quyền, chấp hành điều lệ, các Nghị quyết của Đoàn, sinh hoạt và đóng đoàn phí đúng qui định. Đặc biệt mỗi đoàn viên thanh niên cần nỗ lực học tập, rèn luyện tham gia hưởng ứng cuộc vận động: “Đoàn viên phấn đấu trở thành Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, góp phần quan trọng vào chủ trương liên tục bổ sung lực lượng trẻ có chất lượng cao cho Đảng.