MB:
- Giới thiệu khái quát và hoàn cảnh ra đởi của bài tẩu lộ.
TB:
- Vài nét khái quát về tác giả va bài thơ.
- Thể loại của bài thơ rồi làm theo như dàn ý dưới đay
1) Câu khai:
TẨU LỘ TÀI TRI TẨU LỘ NAN,
- Điệp từ “tẩu lộ” dùng để nhấn mạnh nỗi khó khăn, cực khổ của người đi đường, đồng thời cũng thể hiện khát khao đi hết con đường thật nhanh để tới nơi.
- Hai chữ “tẩu lộ” (đi đường) như những nốt nhấn đúng nhịp (nhịp 4/3) vừa như một nhận xét vừa như một sự nghiền ngẫm nghĩ suy chiêm nghiệm bằng chính máu thịt của mình
(Có đi đường mới biết đường đi khó)
- Một phán đoán luận lý có nội dung và hình thức rất gần với phán đoán hiện thực , một nhận thức có tính khái quát rút ra từ thực tiễn, rất phù hợp với quy luật của nhận thức: “Thực tiễn - nhận thức - thực tiễn”.
- Chữ “tri”: rút ra bài học cho chính mình: có đi đường mới biết việc đi đường là khó.
2) Câu thừa:
TRÙNG SAN CHI NGOẠI HỰU TRÙNG SAN
(Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác)
_Điệp từ “trùng san” cũng dùng để nhấn mạnh nỗi khó khăn , cực khổ của người đi đường, đồng thời cũng thể hiện khát khao đi hết con đường thật nhanh để tới nơi.
_Chữ “hựu”
- Tạo cho người ta cảm giác chơi vơi như vừa leo hết dãy núi này lại phải leo dãy núi khác.
- Con đường ấy là con đường chuyển lao nhưng cũng là con đường cách mạng, con đường sự nghiệp, con đường đời.
3) Câu chuyển
TRÙNG SAN ĐĂNG ĐÁO CAO PHONG HẬU
(Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót)
_ Đây là câu chuyển từ tả cảnh sang tả tình
Đỉnh cao của đường đi cũng là đỉnh cao của gian lao chuyển hóa thành đỉnh cao của cảm xúc và nhận thức, là đỉnh cao của sự khó khăn gian nguy.
_ Điệp từ “trùng san” làm tiết tấu của bài thơ trở nên nhanh hơn.
=> Kết thúc sự đi đường khó khăn, đã tới đích
Nêu lên niềm vui sướng của người tù cách mạng khi đã vượt qua hết khó khăn, đứng trên đỉnh núi cao ngắm nhìn thắng lợi của mình, niềm vui chiến thắng được bản thân.
Đích đến của Bác là: Gian lao càng nhiều, thử thách càng cao thì tâm hồn, trí tuệ càng được nâng cao, mở rộng. Đỉnh cao của gian khó chuyển thành đỉnh cao của tâm hồn, trí tuệ, cũng là đỉnh cả của hạnh phục. Gian khó được coi là cái giá của tầm cao tư tưởng và tâm hồn
Cụm từ “cố miện gian” đã từ lâu được dùng trong văn học cổ chỉ mối tình cố quốc, tha hương
Ý thơ diễn tả mối tình của Bác với quê hương đất nước vừa lưu luyến vừa nhớ thương
- Đây là một hình ảnh thực, kết quả thực của tri giác, chuyển hóa thành một thu hoạch của tâm hồn, trí tuệ.
- Câu thơ còn như một lời thở phào nhẹ nhõm sau khi đi đường, niềm vui sướng của người chiến sĩ cách mạng khi chiến thắng được chính mình
4) Câu hợp
Vạn lí dư đồ cố miện gian
(Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt)
Nội dung Toàn bài: và nghệ thuật
_Cho ta thấu hiểu thêm về cuộc sống gian khổ, rút ra một bài học: phải cảm nhận, phải biết thì mới thông cảm được hoàn cảnh của kẻ khổ.
_ Bằng nghệ thuật ẩn dụ, từ việc đi đường, bài thơ đã gợi nên một chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất thì sẽ chiến thắng vẻ vang.
Nghệ thuật
_Dùng những điệp từ “tẩu lộ”, “trùng san” để nhấn mạnh sự khó khăn gian nguy của việc đi đường.
- Nhấn mạnh sức mạnh của con người Bác trước thiên nhiên, gian khổ.
_Hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau tả tình nhưng thực ra trong cảnh có tình mà trong tình cũng có cảnh.
- Sự kết hợp hài hòa, luân chuyển,một nhịp điệu liên tục.
KB:

MB: giới thiệu khái quát
- tác giả
- hoàn cảnh ra đời......
TB:
* Hai câu đầu trong bài thơ
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
dịch nghĩa : Có đi đường mới biết đường đi khó,
Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác.
_nêu lên một kinh nghiệm, một chiêm nghiệm song ở đời là chuyên đi đường và bài học đi đường khó.
_Với nhà thơ, con đường được nói tới là con đường cách mạng vô cùng nguy hiểm: là gươm kề tận cổ, súng kề tai – là thân sống chỉ coi còn một nửa (Trăng trối – Tối Hữu).
_Hình ảnh con đường được miêu tả bằng điệp ngữ trùng san đã làm nổi bật khó khăn, thử thách chồng chất; người đi đường luôn luôn đối diện với bao gian khổ.
_Câu thơ chữ Hán không hề có chữ cao dịch giả đã thêm vào, người đọc thơ cần biết:
Đi đường mới biết gian lao,
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng.
_hành lộ nan đã xuất hiện trong cổ văn hơn nghìn năm về trước.
_ cho thấy trải nghiệm của một con người ba mươi năm ấy chân không nghỉ (Tố Hữu), để tìm đường cứu nước. Con đường mà người chiến sĩ ấy đã vượt qua đâu chỉ có Núi cao rồi lại núi cao trập trùng mà còn đầy phong ba bão táp, trải dài trải rộng khắp bốn biển năm châu:
_Người xưa có nhắc: Đọc sách người ấy, đọc thơ người ấy phải biết con người ấy là thế.
* Hai câu cuối
Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.
_được cấu trúc trên mối quan hệ điều kiện – hệ quả. Khi đã chiếm lĩnh được đỉnh cao chót (cao phong hậu) thì muôn dặm nước non (vạn lí dư đồ) thu cả vào tầm mắt.
_Muốn vượt qua các lớp núi lên đến đỉnh cao chót vót thì phải có quyết tâm và nghị lực lớn. Chỉ có thế mới giành được thắng lợi vẻ vang, thu được kết quả tốt đẹp.
_ hàm chứa bài học quyết tâm vượt khó, nêu cao ý chí và nghị lực trong cuộc sống để giành thắng lợi.
* Nhật kí trong tù có nhiều bài thơ viết về đề tài đi đường như Thế lộ nan, Tẩu lộ Lộ thượng, … Đó là những vần thơ giàu chất trí tuệ, mang ý vị triết lí, được đúc kết từ máu và nước mắt:
Núi cao gặp hổ mà vô sự
Đường phẳng gặp người bị tống lao.
Xử thế từ xưa không phải dễ,
Mà nay, xử thể khó khăn hơn.
_Bài thơ Đi đường cho ta bài học về đường đời nhiều khó khăn nguy hiểm, bài học về quyết tâm, vượt khó, vươn lên giành thắng lợi trên con dường đời.
_ Tuổi trẻ còn có con đường học tập. Bài thơ Đi đường trở thành hành trang cho mỗi chúng ta có thêm sức mạnh để vươn lên thực hiện ước mơ của mình.
KB. khẳng định lại nội dung ,bài học .............