Trong đời sống của một cộng đồng, quốc gia, dân tộc, ngôn ngữ có vai trò quan trọng trong việc giao tiếp, truyền đạt những thông tin, tình cảm với mỗi con người với nhau. Trong tất cả các phương tiện mà con người sử dụng giao tiếp thì ngôn ngữ là phương tiện duy nhất thỏa mãn được tất cả các nhu cầu của con người. Sở dĩ, ngôn ngữ trở thành công cụ vạn năng của con người vì nó hình thành cùng con người từ lúc xuất hiện cho đến ngày nay. Ngôn ngữ được xem như là một “chứng minh nhân dân” cho một quốc gia, của một cộng đồng người nào đó. Ngôn ngữ chính là tài sản chung của toàn xã hội. Tự hào là một dân tộc có bề dày lịch sử với hơn 4000 năm văn hiến. Cùng với các chặng đường phát triển của lịch sử, người Việt Nam đã tạo ra một nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc. Và càng đáng tự hào hơn khi chúng ta có một vốn từ ngữ cho riêng mình. Cũng như nhiều ngôn ngữ trên thế giới, trải qua quá trình gọt giũa tiếng Việt đã đạt được phẩm chất trong sáng, vì vậy, yêu cầu giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt cần phải được quan tâm. Tuy nhiên, một thực trạng hiên nay đang diễn ra đó là việc một bộ phận giới trẻ – thanh niên học sinh đang có những biểu hiện làm mất đi sự trong sáng của Tiếng Việt qua việc sử dụng các trạng mạng xã hội, mà nổi bật nhất là sử dụng mạng xã hội Facebook (Phây búc).
Facebook: là một trang mạng xã hội truy cập miễn phí. Người dùng có thể tham gia các mạng lưới được tổ chức theo thành phố, nơi làm việc, trường học và khu vực để liên kết và giao tiếp với người khác Facebook hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống củah mỗi chúng ta. Có nhiều người không thể sống mà không có Facebook, người ta có thể ngồi nhiều giờ đồng hồ chỉ để được lướt Facebook, xem thông tin mới được đăng tải, trên đó bạn còn có thể theo dõi cuộc sống của những người thân khi họ không ở gần chúng ta, nỗi buồn, cô đơn của những cô cậu sinh viên sống xa nhà sẽ dần được xoa dịu đi bằng những cuộc nói chuyện thoải mái hàng nhiều giờ mà không phải mất phí, có thể nhìn thấy mặt nhau và trao đổi trực tiếp. Lợi ích của Facebook là không thể phủ nhận được, tuy nhiên, việc sử dụng facebook nhiều sẽ làm ảnh hưởng tới ngôn ngữ nói và viết trong giới trẻ hiện nay.
Việc hình thành các mạng xã hội đã tạo điều kiện cho các bạn trẻ được thỏa sức xây dựng một thế giới ảo và một cuộc sống ảo cho riêng mình. Trong thế giới đó nhiều chuẩn mực, lễ nghi trong giao tiếp ngoài đời đã không còn và vì thế những phong cách và cá tính “chính hiệu” đã ra đời. Lướt qua một vài “chat room” ta bắt gặp những cách trình bày, biểu cảm khác lạ của ngôn ngữ. Nếu chúng ta có điều kiện thử vào chát với tuổi teen hoặc đứng ngoài quan sát giới trẻ chat thì sẽ thấy ngôn ngữ của chúng thật khó hiểu. Nhiều bậc phụ huynh đã “bó tay” không thể biết con em mình đang viết gì trên các chat room, diễn đàn, tin nhắn điện thoại. Chữ nghĩa bị bớt xén, cắt nối, mã hóa… không theo một quy luật nào. Tìm hiểu ngôn ngữ viết của giới trẻ trên mạng Internet chúng ta thấy có một số xu hướng biến đổi như sau:
Biểu hiện của sự biến đổi thứ nhất rất dễ nhận thấy đó là xu hướng giản lược hóa ngôn ngữ. Việc việc đơn giản hóa không phải không có nguyên nhân chủ quan khách quan của nó. Đây cũng không phải xu hướng phát triển mới lạ bây giờ mới xuất hiện mà đó là một thực tế, một quy luật có tính phổ biến trong sự phát triển của ngôn ngữ – quy luật tiết kiệm. Kiểu giản lược hết mức là cách viết rất phổ biến ở giới trẻ trên các chat room, diễn đàn, blog, facebook hay tin nhắn điện thoại. Trong cách viết này, thông thường các kí tự dễ bị giản lược nhất là “ô”, “ê”, “n”. Ví dụ: “Luôn luôn” được “chế biến” thành “lun lun”, “yêu quá” sẽ thành “iu wá”, “lối viết” sẽ là “lúi vít”, còn “không” sẽ chỉ cần viết đơn giản là “kôg”, hoặc giản lược hơn nữa – chỉ cần một chữ “k” là xong, “bây giờ” thì chỉ cần “bi h”. Phải chăng do nhu cầu cần trao đổi thông tin nóng hổi, nhanh chóng, tốc độ nên giới trẻ đã sử dụng thành thạo phép giản lược để “cải tiến” ngôn ngữ tiếng Việt trở thành ngắn gọn hết mức có thể. Giới trẻ đã vận dụng “triệt để” trong thế giới ảo của mình như: “đi” thành “dj”; “không” thành “0”, “ko”, “k”, “kh”, “kg”, …; “bây giờ” thành “bi h”; “biết rồi” thành “bit rui”; Chữ “qu” thành “w”; Chữ ““gì” thành “j”; Chữ “ơ” thành “u”; Chữ “ô” thành “u”; Chữ “ă” thành “e”; Chữ “ng” ở cuối thì chỉ còn chữ “g”; M = E = em. N = A = anh hay Chèn tiếng Anh vào như: if = nếu, U = you = bạn, : g9 (Good night – chúc buổi tối vui vẻ), 2 (hi – chào).v.v.
Rất nhiều chữ trong một từ được giản lược. Những từ càng xuất hiện nhiều chữ cái càng có nguy cơ bị viết tắt. Những từ, cụm từ được sử dụng ở mức độ thường xuyên thì mức độ giản lược càng lớn đôi khi chúng chỉ xuất hiện trong các cửa sổ chát với chữ cái đầu tiên. Và đương nhiên với rất nhiều từ, chúng ta sẽ chẳng thể tìm thấy trong bất cứ cuốn từ điển nào. Những từ “mới được khai sinh” ấy chỉ có nghĩa trong đời sống của chat, blog, facebook và forum.
Biểu hiện tiếp đến trong việc sử dụng ngôn ngữ của giới trẻ đó là sự phá cách. Xu hướng này tuy không phát triển mạnh mẽ như xu hướng thứ nhất nhưng nó vẫn tồn tại như một cách để thể hiện sự khác biệt “sành điệu”của giới trẻ: dzui (vui), thoai (thôi), dzìa(về), roài(rồi), khoai(khó) ><in (xin), v.v. Trong xu hướng phức tạp hóa một trong những nét đặc trưng cần phải nhấn mạnh đó là cách thể hiện, trình bày nội dung văn bản. Với mong muốn được thể hiện, khẳng định bản thân (do tâm lý lứa tuổi) xu hướng này vì thế, càng được phát huy mạnh mẽ. Sự phức tạp trước hết được thể hiện thông qua hàng loạt các biểu đạt tình cảm đi kèm