Tôn sĩ nghị mang đại quân kéo thẳng 1 mạch đến Thăng long "không mất 1 mũi tên, như vào chỗ không người",y rất kiêu căng, quan quân chỉ lo ăn chơi sa đọa, sống trong tình trạng "vô lẵng, văn im, thảy đểu bê trễ". 
Phần tiếp theo nói về quân Tây sơn, Ngô văn sở lui binh án ngữ Tam Điệp, sai Nguyễn Văn Tuyết chạy trạm vào Nam cáo cấp, ra đi từ ngày 20 thì ngày 24 đến Phú Xuân. Nguyễn Huệ họp tướng sĩ đắp đàn ở núi Bân tế trời đất, thần sông thần núi, lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, rồi đốc xuất đại binh ra bắc. Ngày 29 thang Chạp Mậu Thân (1788) tới Nghệ An, tuyển thêm người, gặp Nguyễn Thiếp, tổ chức duyệt binh, truyền híc đánh quân Thanh, rồi kéo quân ra Tam Điệp hội quân với Ngô Văn Sở. Vua Quang Trung cho quân ăn tết trước và hẹn với tướng sĩ Ngày mùng 7 Kỉ Dậu thì vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng. 
Nguyễn Huệ chia quân thành 5 đạo tiến đánh quân Thanh vào tối 30 Tết. Quân Thanh và lũ tay chân bị bắt sống toàn bộ tại sông Gián và sông Thanh Quyết, đêm mùng 2 rạng sáng mùng 3 tiêu diệt đồn Hà Hồi, rồi tiến đánh Ngọc Hồi, giác Thanh bị thảm bại "thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối" , bạt vía kinh hồn vội trốn xuống đầm mực, lang Quỳnh Đô, bị voi quân ta " giày đạp, chết hàng vạn người". Cùng lúc đó, đô đốc Long tiến đánh đồn KHương Thượng, quân Thanh bị tan vỡ, quân ta tiến vào giải phóng kinh thành. Trưa mùng 5 tháng Giêng Kỉ Dậu, vua Quang Trung cùng đại quân tiến vào Thăng LOng. Tôn Sĩ Nghị và quan tướng hốt hoảng tháo chạy. Cầu phao bị đứt, hàng vạn giặc rơi xuống sông chết làm tắc nghẽn sông Nhị Hà. Lê Chiêu Thống và bè lũ hoảng sợ chạy đến Nghi Tàm, cướp đò ngang vội chèo sang bờ bắc. Đến biên giới, Lê chiêu thống theo kịp Tôn Sĩ nghị, người thì "oán giận chảy nước mắt", người thì "lấy làm xấu hổ". Vua tôi và lũ bán nước lôi thôi cùng đưa Thái hậy theo Nghị sang Trung quốc. 

- Nguyễn Huệ nghe tin quân Thanh đến Thăng Long giận lắm liền họp các tướng sĩ định thân chinh cầm quân đi ngay. Tướng sĩ xin Bắc Bình Vương lên ngôi để làm yên lòng người.Nguyễn Huệ cho đắp đàn trên núi tế cáo trời đất lên ngôi Hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung. Ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân hạ lệnh xuất quân.

- Đến Nghệ An, Quang Trung cho tuyển thêm hơn 1 vạn lính mở cuộc duyệt binh.Đến Tam Điệp mở tiệc khao quân, chia quân sĩ làm 5 đạo. Đúng tối 30 tết lập tức lên đường.

- Trên đường tiến quân ra Bắc, những toán quân Thanh do thám bị bắt sống. Ngày 03 tháng giêng năm Kỉ Dậu, đồn Hà Hồi bị hạ. Mờ sáng ngày 05 tiến đánh đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh đại bại. Thái thú Sầm Nghi Đống thắt cổ tự vẫn. Tôn Sĩ Nghị hoảng hốt cuống cuồng chạy mất mật. Quân Thanh tranh nhau qua cầu tháo chạy rơi xuống nước nhiều không kể xiết. Vua tôi Lê Chiêu Thống dìu dắt nhau chạy trốn sang đất Bắc.