‘Hoang mạc’ (arid region) (HM): là vùng đặc trưng bởi khí hậu rất khô với những loài thực vật chịu hạn cao hoặc thực vật ưa khô hạn mọc rải rác. HM có nhiệt độ cao suốt mùa hạ (HM ôn đới) hoặc quanh năm (HM nhiệt đới). Lượng mưa hằng năm thường không quá 200 mm. Lượng bốc hơi rất lớn: 900 - 1.500 mm ở mặt nước thoáng. Lớp đất trồng rất mỏng, nhiều nơi chủ yếu là đất xám và nâu sáng, chứa nhiều chất muối dễ tan. Tuỳ theo tính chất đất, có 4 kiểu HM: HM đất sét, HM cát, HM đất muối và HM đồi núi. Các dòng nước mặt chỉ có nước sau những trận mưa đột ngột và rất hiếm, nước đổ vào hồ hoặc ngấm hết dưới lớp cát. Tính ưa khô hạn cao là nét đặc thù của thực vật mang tên ‘thực bì HM’. Thực bì HM gồm những cây bụi thấp và cỏ, thích nghi theo ba hướng: cây hằng năm mọc nhanh, phát triển nhanh, ra hoa kết quả vào mùa mưa ngắn ngủi, hạt tồn tại trong mùa khô dài; cây lâu năm có bộ rễ ăn sâu, để hút nước dưới tầng đất sâu; cây mọng nước (vd. các loại xương rồng) có thể giữ nước trong mô, có lớp vỏ dày, có gai và các bộ phận khác bảo vệ. Động vật nghèo nàn, gồm những loài chịu được nóng, khát, thường sinh sống vào ban đêm, ban ngày trốn trong các hang hốc, một số ngủ qua mùa nóng. Ngoài ra, còn một kiểu HM đặc biệt: HM băng ở các miền cực.
Một ví dụ về HM là Hoang mạc Cát lớn (Great Sandy Desert), ở phía tây bắc Ôxtrâylia. Diện tích 360 nghìn km2. Độ cao trung bình 400 - 500 m, trên đó phần lớn diện tích là các dãy cát (cao 15 m), phân cách nhau bằng các đồng bằng sét (đất nhiễm mặn). HMCL là một trong số các vùng nóng nhất của lục địa Úc (nhiệt độ trung bình mùa hạ 30o); lượng mưa năm 200 - 450 mm. Bụi cỏ cứng, keo gai và bạch đàn lùn.
‘Hoang mạc hóa’(HMH): là quá trình và hiện tượng đất trở thành khô cằn, cây cỏ tự nhiên không mọc lại được, cây trồng không trồng lại được. Do đốt rừng, liên tiếp chăn thả quá mức, đất sử dụng không hợp lí và trong những điều kiện hạn hán kéo dài hằng năm nên nhieuf miền đất đã trở thành hoang mạc. HMH đã và đang xảy ra tại nhiều vùng Châu Phi, Châu Á và Mĩ Latinh là một trong những nguyên nhân làm giảm diện tích đất trồng trọt của thế giới. Theo thống kê thì trên thế giới ngày nay, hằng năm có tới 6 triệu ha đất bị hoang mạc hóa.Trước tình hình nghiêm trọng này, đã xuất hiện hướng nghiên cứu nông nghiệp hoang mạc, trên cơ sở tìm hiểu sinh học các hoang mạc, các điều kiện nước, địa mạo, thổ nhưỡng và lựa chọn những loại gia súc và cây trồng có thể thích nghi được với các biện pháp chống hạn, tránh hạn, hay chịu hạn ở mỗi nơi, với các hệ thống trồng trọt và chăn nuôi phù hợp.
‘Sa mạc’ (desert) khác hoang mạc chỉ ở chỗ sa mạc có mức độ khô cằn (aridity) cao hơn nhiều do vắng mặt hoặc gần như không có mưa, lượng bốc hơi lại rất lớn, độ ẩm bầu khí quyển cực thấp gần như bằng không, lượng cát phủ mặt đất do thế cũng nhiều hơn hẳn, tác động của ‘gió’ và sự ‘chênh lệch giữa nhiệt độ ban ngày và ban đêm’ là các nhân tố sói mòn chủ đạo, lớp đất trồng không có điều kiện hình thành vắng mặt gần như hoàn toàn của thảm thực vật thực bì. Cũng cần nói thêm rằng hiện không có các chỉ tiêu mang tính định lượng rõ ràng để phân biệt giữa hai khái niệm 'sa mạc' và 'hoang mạc cát', do thế nên hai từ này đôi khi vẫn được sử dụng như các từ khác âm đồng nghĩa.Ví dụ về sa mạc là ‘Sa mạc cát Sahara’ ở bắc Châu Phi.