Soạn bài: Chuẩn mực sử dụng từ

I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả

   Các từ dùng sai âm, chính tả: dùi → vùi; tập tẹ → tập tọe; khoảng khắc → khoảnh khắc.

II. Sử dụng từ đúng nghĩa

   Các từ dùng sai nghĩa : sáng sủa → tươi đẹp; cao cả → sâu sắc; biết → có.

III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ

   Các từ dùng sai tính chất ngữ pháp :

   - hào quang là danh từ không có chức năng như tính từ mà câu cần → hào nhoáng.

   - ăn mặc là động từ mà trong câu lại sử dụng nó như danh từ → Cách ăn mặc.

   - thảm hại là tính từ không thể sử dụng với chức năng danh từ được → thất bại thảm hại.

   - giả tạo phồn vinh sai về trật tự kết hợp → phồn vinh giả tạo.

IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách

   Các từ dùng sai về sắc thái biểu cảm và phong cách :

   - lãnh đạo mang sắc thái tôn trọng không phù hợp khi nói về sự xâm lược phi nghĩa → cầm đầu.

   - chú hổ mang sắc thái yêu thương → con hổ.

V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt

   Không nên dùng từ địa phương khi giao tiếp nơi địa phương khác tránh gây nhầm lẫn, khó hiểu. Trong các tác phẩm văn học, có thể sử dụng từ địa phương tạo sắc thái cá biệt, hoặc để đạt mục đích nào đó của người viết.

   Không nên lạm dụng từ Hán Việt vì sẽ làm cho lời nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng, không phù hợp hoàn cảnh.

Soạn bài: Chuẩn mực sử dụng từ

I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả

- Các từ dùng sai: dùi, tập tẹ, khoảng khắc;

- Chữa: vùi, tập toẹ, khoảnh khắc.

II. Sử dụng từ đúng nghĩa

- Các từ dùng sai: sáng sủa, cao cả, biết;

- Chữa: thay sáng sủa bằng tươi đẹp hoặc đổi mới; thay cao cả bằng sâu sắc hoặc quý giá; thay biết bằng có.

III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ

- Các từ dùng sai: hào quang (là danh từ, không thể sử dụng làm vị ngữ như một tính từ được); ăn mặc (là động từ, không thể sử dụng như danh từ); thảm hại (là tính từ, không thể sử dụng như danh từ); giả tạo phồn vinh (sai về trật tự kết hợp);

- Chữa:

    + Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào nhoáng.

    + Cách ăn mặc của chị thật là giản dị. (hoặc Chị ăn mặc thật là giản dị.)

    + Bọn giặc đã chết rất thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.

    + Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.

IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách

Các từ in đậm trong các câu được sử dụng không đúng với sắc thái biểu cảm.

- (1): từ lãnh đạo dùng không phù hợp, vì việc xâm lược là việc phi nghĩa, mang lại nhiều đau thương cho dân tộc ta. Từ lãnh đạo mang sắc thái trang trọng, tôn trọng. Sửa : đổi từ lãnh đạo => cầm đầu.

- (2): sửa : đổi chú hổ => con hổ hoặc nó.

V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.

Sử dụng từ địa phương trong những ngữ cảnh không phù hợp (không phải địa phương ấy) sẽ làm cho người nghe, đọc khó hiểu hoặc không hiểu được. Tuy nhiên, trong những tác phẩm văn học, để tạo sắc thái cá biệt, người ta có thể sử dụng từ địa phương; đối với trường hợp này, những từ khó, lạ phải có chú thích để không gây khó khăn cho người đọc.