Đó là nhà sách Hà Nội, ngự nhỏ nhắn xinh xắn và hơi nhợt nhạt trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, cạnh nhà sách to ùng Minh Khai.
Biển hiệu của nhà sách này có hai màu chính: màu trắng, ít ỏi, vừa làm đường viền vừa làm màu chữ. Màu xanh nước da trời mà nước nhiều hơn da trời, làm nền cho chữ. Chữ trên đề “Công ty thương mại dịch vụ văn hoa Cửu Đức”, chữ viết in hoa cả câu, bự như cái tô. Chữ dưới đề “Nhà sách Hà Nội” – cũng in hoa, mà bự gấp mấy lần cái tô. Và bên dưới là địa chỉ, nhỏ bằng cái chén.
Trước cửa là chỗ giữ xe. Trong chỗ giữ xe có dưới mười chiếc xe. Anh bảo vệ ngồi trên chiếc ngoài cùng, nhìn em bằng một phẩy năm con mắt khi em bay xe vô chỗ trống. Sau khi em xuống xe, gỡ các thứ che bụi che nắng trên mắt mũi miệng xuống, anh mới đưa em cái thẻ. Chắc anh đã quen với tác phong rề rà của em rồi.
Cửa ra vô là loại cửa kéo qua kéo lại. Có bốn khung. Trên khung thứ hai từ trái qua có dán áp phích của quyển sách “Ngủ chung với sói”. Trên khung thứ nhứt từ trái qua có logo của “Sách Hà Nội”, màu đỏ, chìm nghỉm.
Vô trong, em lượn một vòng, em hỏi cuốn sách em cần mua (là cuốn “Theo đuổi tri thức”). Câu trả lời hết sách làm mặt em méo, nhưng thôi chi tiết đó không cần thiết. Em lượm một cuốn khác có chữ “XEO” (CEO) to đùng ngay mặt, lót tót vô góc ngồi. Và đó là lúc em nảy ra ý định ngồi quan sát hết cái nhà sách nầy. Đó là lí do của khúc trên em vừa viết.
Thôi em tiếp. Quay lại lịch sử một chút. Em tới nhà sách này chắc là lần thứ mà em đếm không được nữa. Nhưng tới hôm nay em mới biết nhà sách này xài 28 bóng đèn tiết kiệm điện (chắc của Điện Quang). 28 bóng chia thành 4 hàng dọc, mỗi hàng 7 cái, và chỉ có hai hàng giữa là sáng trưng, hai hàng kia nghỉ ngơi. Thiệt là tiết kiệm. Ngoài ra, cũng tới hôm nay em mới biết ngay trên cửa ra vô có gắn một cái máy lạnh hiệu (chết rồi, em quên coi), nhỏ nước giọt giọt, làm ướt luôn dãy sổ cạnh đó. Em cứ bị nó nhỏ trúng hoài lúc chờ tính tiền mà giờ mới biết. Vách tường chỗ gắn máy không có lát gạch hay trát xi măng gì hết. Để gạch mộc, đỏ cam, và em thích điều này.
Từ chỗ em ngồi – nghĩa là trong cùng, góc trái, phía dưới cầu thang đi lên tầng trên – em thấy có ba dãy kệ. Hai dãy sát tường, gỗ nâu (ván ép chắc luôn, nhưng nhìn sang lắm), cao gần đụng trần. Phần nào nó chưa đụng trần thì người ta chất sách tiếp trên nóc, và thế là nó đụng trần thiệt. Một dãy ở giữa, chia lối đi làm hai, và dãy kệ này làm bằng gỗ vàng ( ván ép chắc luôn, và nhìn hết sang, nhưng em thích điều này). Dãy giữa này thấp tè, tiêu chuẩn người phụ nữ Việt Nam (1m55) nó còn cao chưa tới. Trên đầu kệ giữa này có chưng mười bức tượng Phật và La Hán. Tám bức tượng vàng, một bức tượng đồng, một cái chắc trung bình cộng của hai loại kia.
Kệ giữa đó là sách giảm giá. Ngăn nào cũng dán tờ giấy “Sách giảm giá” phất phơ phía trên. Dãy cao bên trái – chỗ em đương ngồi – là sách kinh tế. Dãy cao bên phải là sách tôn giáo.
Em tiếp tục ngó ra đằng sau. Sau lưng em là một cái tủ kính, bày văn phòng phẩm. Trong tủ toàn viết bi, bút chì, bút màu các loại. Giờ em chỉ nhớ được trong đó có một cái hộp giấy hiệu Zito. Phía trước tủ kính là hàng chồng tập một trăm trang, cao hơn đầu em lúc em ngồi. Phía trên tủ kính là mười một cái hộp giấy – bảy cái hai bên, bốn cái ở giữa. Trong các hộp chứa cái loại đồ chơi gì đó tròn như trái banh, nhưng không tròn hẳn như banh của người Trái Đất. Chắc là banh sáng tạo, hay banh gì của người ngoài hành tinh. Nhiều màu lắm, toàn màu nổi. Chắc dành cho trẻ con.
Sau cái tủ nữa – kéo cao lên khỏi đầu – là cái cầu thang mà em chưa có dịp đếm bao nhiêu bậc. Người lên xuống nhẹ nhàng. Dưới gầm cầu thang gắn hai bóng đèn tuýp dài – loại không tiết kiệm điện. Cạnh bóng đèn tuýp dài là lối vô kho phía sau. Trên lối vô kho là một cái máy theo dõi khách hàng.
À, máy theo dõi!
Em đã mất một phút để quan sát cái máy theo dõi đó. Trong một phút đó, chính xác là em theo dõi nó chứ không phải nó theo dõi em. Nói chung thì nó có hai phần, làm bằng kim loại gì đó trắng bạc. Nói kém chung hơn phần trên là phần quay – muốn bẻ hướng nào thì bẻ, ống kính nằm trong đó – còn phần dưới là phần đứng yên – hoặc chết dí, vì đã bị đóng đinh vô tường. Phần trên dài, bự, chỗ để ống kính có de ra một mảng như mái hiên che mưa vậy. Ống kính nhỏ xíu, thò ra một cái ống trụ nhỏ nữa, mà chắc cũng toàn kính với mạch điện các thứ trong đó. Ống kính nằm nghiêng, chĩa đúng vô mặt em, không biết có phải vì nó đột nhiên thấy em đáng nghi không. Thế là sau một phút, em tha cho nó.
Thôi rồi, giờ em mới nhớ, em quên xừ mất cái quan trọng nhứt. Nhà sách đó số mấy hở trời?