Cạnh con đường nhỏ, có một cây đại thụ lâu đời. Khi mùa xuân đến, những chiếc lá non bắt đầu vươn lên từ những cành cây và đón nhận những tia nắng mặt trời ấm áp.

Một chiếc lá non vừa vươn mình và lần đầu tiên được ngắm nhìn mặt trời, nó chợt thốt lên:

- Ôi chao, mặt trời thật đẹp, mình muốn được tỏa sáng rực rỡ như vậy!

Mặt trời nhìn nó và nói:

- Cháu chỉ là một chiếc lá, cháu không bao giờ có thể tỏa sáng được như ta đâu!

Chiếc lá thất vọng, nhưng nó chợt nhìn lên bầu trời và thốt lên:

- Bầu trời trong xanh kia mới bao la và rộng lớn biết bao, mình muốn được rộng lớn như bầu trời.

Nhưng bầu trời nhìn nó và nói:

- Cháu chỉ là một chiếc lá, cháu không bao giờ có thể rộng lớn được như ta đâu.

Chiếc lá thất vọng lần nữa, rồi nó hỏi cây đại thụ:

- Bác cây ơi, liệu một chiếc lá có làm được gì vĩ đại không ạ?

Cây lắc đầu trả lời:

- Không đâu, một chiếc lá thì không làm được điều gì vĩ đại cả. Hãy yên phận làm một chiếc lá thì hơn.

Chiếc lá non buồn rầu ngước nhìn mặt trời, bầu trời và cây đại thụ. Rồi mùa xuân cũng qua đi, mùa hè đã đến mang theo những tia nắng mạnh mẽ và rực rỡ. Chiếc lá ngày nào giờ đây đã trưởng thành. Bỏ lại chiếc áo xanh non, nó khoác lên mình một chiếc áo có màu xanh đậm hơn. Như mọi ngày, chiếc lá vẫn ngước nhìn lên bầu trời xanh bao la kia, đôi mắt tràn ngập sự ngưỡng mộ và tiếc nuối. Chợt từ đâu một cơn gió đáp xuống chiếc lá, chiếc lá nhìn cơn gió một hồi rồi chợt hỏi:

- Anh gió, anh cứ đi đi về về mãi vậy, chẳng lẽ anh không thấy mệt mỏi sao?

Gió mỉm cười trả lời:

- Không, tôi không bao giờ mệt cả, mỗi khi tôi mệt mỏi, tôi đều dừng lại nghỉ trên một chiếc lá như cậu, và rồi lại đi.

Lá ngạc nhiên, nó hỏi lại gió:

- Vậy các anh đã đi được đến những đâu?

- Chúng tôi đi đến tất cả mọi nơi, bất cứ nơi đâu chúng tôi thích, chúng tôi giúp mang hương thơm của những bông hoa đi xa nhất có thể, chúng tôi mang những đám mây lại với nhau ….

Và gió hào hứng kể cho lá nghe về những nơi gió đã đi qua, những việc mà gió đã làm, chiếc lá chăm chú lắng nghe và đi hết từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Kể xong, cơn gió nói với chiếc lá:

- Thôi nào lá, hãy tiếp thêm sức lực cho tôi nào!

Chiếc lá hiểu ý, nó liền gồng hết sức mình đẩy cơn gió đi thật xa. Khi chỉ còn lại chiếc lá, nó lại trầm ngâm suy nghĩ. Rực rỡ như mặt trời hay to lớn như bầu trời có ý nghĩa gì. Nó muốn được như gió, tự do ngao du khắp nơi trong trời đất bao la này. Nó chợt nghĩ, điều quan trọng nhất của cuộc sống này chính là sự tự do, và làm được những điều có ích, nhưng nó chỉ là một chiếc lá, nó làm sao tự do đi lại khắp nơi như gió được. Nó lại thêm một lần thất vọng.

Rồi một ngày nọ, mây đen tụ lại, và trời bắt đầu mưa. Những hạt mưa từ trên trời đổ xuống, thật ngoạn mục, thật đẹp mắt. Chiếc lá vui lắm, nó đỡ những hạt mưa từ trên trời rơi xuống và hỏi những hạt mưa:

- Thật kì diệu, các bạn từ trên bầu trời kia bay xuống đây sao? Các bạn là ai?

Những hạt mưa nghe thế, cười lớn và nói với lá:

- Phải rồi đấy lá, bọn mình bay từ trên trời xuống đây, bọn mình là những hạt mưa.

Chiếc lá hỏi mưa:

- Các bạn làm thế nào mà lại có thể bay từ trên trời xuống như vậy được?

Những hạt mưa bắt đầu kể về câu chuyện của mình. Chiếc lá chăm chú lắng nghe, nó tưởng tượng thật nhiều. Những con sông, và đại dương bao la rộng lớn, và cả những sinh vật lơ lửng bên trong lòng đại dương và những loài cây kì lạ muôn hình muôn vẻ thật kì thú biết bao. Rồi khi những hạt mưa bốc hơi lên thành mây, lờ lững trôi đi khắp nơi, ngắm nhìn mọi cảnh vật ở vị thế cao nhất. Mưa thật tuyệt vời, nhờ có mưa mà sinh vật, thực vật mới có nước để sống. Những hạt mưa kể xong câu chuyện của mình, rời khỏi lá và rơi xuống đất. Chiếc lá nhìn theo, trong lòng cảm thấy ghen tị lẫn ngưỡng mộ. Tại sao nó sinh ra lại là lá mà không phải gió, hay những hạt mưa, cuộc sống của họ thật ý nghĩa biết bao.

Nhưng chợt phía dưới bỗng vang lên một dọng nói nhỏ nhẹ:

- Anh lá ơi, cám ơn anh nhé! Anh thật vĩ đại!

Chiếc lá giật mình nhìn xuống phía dưới. Bên dưới gốc cây, những cây cỏ và hoa dại đang ngước lên nhìn nó và mỉm cười. Chiếc lá ngạc nhiên lắm, nó hỏi lại:

- Các bạn nói sao, tôi vĩ đại ư? Tại sao? Tôi không rực rỡ như mặt trời, tôi cũng không to lớn như bầu trời. Tôi chỉ là chiếc lá bé nhỏ mà thôi.

Những cây cỏ phía dưới đáp lại nó:

- Anh không to lớn như bầu trời, anh chỉ là một chiếc lá nhỏ bé, nhưng anh đã che chở cho tất cả chúng tôi. Anh che chắn cho chúng tôi khỏi ánh nắng mặt trời mùa hè, anh đỡ những hạt mưa từ trên trời rơi xuống, giúp chúng tôi không bị mưa làm dập nát. Anh tiếp thêm sức lực cho gió, giúp gió mang hương thơm từ những loài thảo mộc như chúng tôi đến khắp mọi nơi. Đối với chúng tôi, anh là người vĩ đại nhất.

Chiếc lá nghe thấy vậy, nó cảm động lắm, lần đầu tiên trong đời, nó cảm thấy nó tự hào vì sinh ra là một chiếc lá bé nhỏ. Kể từ đó, mặc cho ánh mặt trời thiêu đốt, mặc cho mưa gió bão bùng quất vào người đau rát, lá vẫn vươn tấm thân bé nhỏ của mình lên đón nhận tất cả. Thế rồi thời gian qua đi, mùa hè với những tia nắng bỏng rát, những cơn bão khủng khiếp cũng qua đi. Mùa thu đã đến, và chiếc lá đã già, nó đã không còn xanh tươi như xưa. Giờ đây, chiếc lá khoác lên mình chiếc áo màu vàng trầm buồn của mùa thu. Nó nghĩ về những tháng năm nó đã sống, nhìn lại những việc mình đã làm, nó cảm thấy tự hào lắm, nhưng nó đang nuối tiếc. Chiếc lá đã tìm ra ý nghĩa đích thực của cuộc sống, nó đã sống hết mình vì điều đó, nhưng giờ đây nó đã già, nó đang tiếc nuối đi những năm tháng của tuổi trẻ. Nó muốn tiếp tục cuộc sống, muốn tiếp tục cống hiến. Rồi nó tự thắc mắc, điều gì tiếp theo khi ta đã chết, những việc ta làm còn ai nhớ tới. Nó chợt không hiểu được, những việc làm của nó trong thời gian qua, giờ đây còn có ý nghĩa gì.

Dòng thời gian lại tiếp tục, mùa thu qua đi, và giờ thì mùa đông đã đến. Hơi thở lạnh lẽo của mùa đông kề sát chiếc lá, nó cảm thấy không còn tiếp tục được nữa. Nó bèn buông mình từ cành cây, gió cuốn lấy chiếc lá như đang vấn vương, cùng chiếc lá bay lượn vài vòngtrên không trung rồi nhẹ nhàng đặt chiếc lá xuống đất và rời đi. Lúc này đây chỉ còn lại chiếc lá, nó cảm thấy thật cô đơn, nó cảm thấy, thời gian của nó thật sự đã sắp hết, nó thật sự đã chẳng thể làm được gì nữa. Nhưng nó vẫn không ngừng suy nghĩ, nó vẫn băn khoăn. Về điều gì đó, phải chăng là về cuộc sống. Chiếc lá nhìn những cây cỏ đang co lại ngủ dưới mùa đông lạnh giá, rồi nó nhìn lên những cành cây xơ xác, nơi mà trước đó nó đã ở đó. Rồi như chợt phát hiện ra điều gì, chiếc lá ngây ngô nhìn cành cây, rồi nó như chợt hiểu ra, lần này nó tin nó đã biết được ý nghĩa thật sự của cuộc đời, nó nằm đó, và quyết tâm chờ đợi.

Mùa xuân đã sang, trên cành cây, những chiếc lá non vừa vươn ra trước ánh mặt trời. Một chiếc lá non hỏi cây:

- Bác cây ơi, liệu một chiếc lá có làm được gì vĩ đại không ạ?

Cây vừa định trả lời thì có một giọng nói yếu ớt vang lên:

- Chúng ta sinh ra để làm những điều vĩ đại.

Tất cả cùng sửng sốt nhìn xuống phía dưới. Mùa đông đã qua đi, nhưng vẫn còn một chiếc lá héo úa trụ lại được đến giờ phút này. Chiếc lá cất tiếng nói xong, nó trút hơi thở cuối cùng của mình với một nụ cười mãn nguyện.

Chúng ta không quan trọng mình là ai, sinh ra từ đâu mà quan trọng ở việc chúng ta sẽ đi đến đâu. Giá trị của mỗi cá nhân cũng không nằm ở việc bạn đã sống như thế nào, mà ở những gì bạn đã để lại sau khi chết.

Có khi nào dừng ở ngã tư, hay một công viên, bìa rừng nào đấy, có mấy chiếc lá nhỏ vô tình rơi trong giỏ xe, vào tay, trên vai và trước mắt bạn, bạn có nhận ra rằng từ lâu rồi, lá rụng quanh năm chứ không còn chờ đến mùa thu nữa. Những chiếc lá nhỏ, bất chợt rơi giữa nắng vàng khiến lòng ta bâng khuâng và xao xuyến. Nhất là khi ta cảm thấy cô đơn và hoang vắng, nhìn lá rơi lại nghĩ đến kiếp nhân sinh.

Lá rơi để bắt đầu; lá rơi vì đã đi hết một quãng đời; đã hoàn thành sứ mệnh của đời mình. Chợt nhớ về câu chuyện “Gió, lá và cây” – một chuyện tình lãng mạn mà hầu như nhiều thế hệ học trò dều biết. Từ khi sinh ra, lá đã có cây che chở và chăm sóc. Nhưng một ngày kia, lá rơi khỏi cành cây, và một cơn gió lạ thoảng qua, cuốn lấy lá và mang đi xa khỏi cây mãi mãi. Lá rời cây là vì gió cuổn đi hay là vì cây không giữ lá lại…? Lá rơi, không phải vì lá không yêu cây, cũng không phải vì gió kia làm chia cắt cây và lá. Mà đơn giản thôi, chỉ vì lá đã cảm thấy mình không cần thiết bên cây. Lá muốn lãng du phiêu bồng đến một nơi xa ngập tràn sự mới lạ. Các nhân vật đều không hiểu tại sao lá lại có quyết định như vậy, và người đọc cũng không hiểu được lí do. Xuyên suốt cả mạch truyện là sự thở dài tiếc nuôi cho câu chuyện tình tan hợp. Chiếc lá mảnh mai kia, được gió nâng lên, bay đi xa và cao, đến với mây trời, với suối nguồn, với ánh nắng mai rực rỡ chiếu rọi, với tiếng chim hót véo von,…Và rồi khi kết thúc câu chuyện, chiếc lá đáp mình xuống gốc cây nọ, nằm gọn dưới mặt đất và suy ngẫm những diễn biến đã qua. Lá chợt nhìn lên và thấy ngay chỗ cành từng là của mình, có những chồi non vừa nhú. Thế rồi, lá chợt hiểu, lá rơi không phải là sự chấm hết, mà đom thuần chỉ là sự mở đầu cho một cuộc sông mới. Một ngày dài và buồn vô tận, nhưng nhờ chính những điều không thành ấy, và cả sự hi sinh cao cả ấy mà cuộc đời này trở nên đầy đặn, ý vị thêm vì những kỉ niệm kia.
Chiếc lá vô thường trong vòng xoáy tử – sinh luân hồi, dường như chứa đựng bao ý niệm về kiếp nhân sinh. Một ngày nào đó, khi con người chịu quan sát thật kĩ từng chiếc lá, thì biết đâu, người ta sẽ hiểu được giá trị của “Chiếc lá cuối cùng”, của “Mùa lá rụng trong vườn” và của những “Chiếc lá thu phai”,… 

Đời người khác gì đời lá – có mầm sống,, có yêu thương, có phát triển và có trở về với đất mẹ: “Hạt bụi nào hóa kiếp thân ta, để từ nay, ta trỗ thành cát bụi”? Nhìn những chiếc lá rơi không khỏi làm người ta chạnh lòng mà nghĩ đến sự ra đi mãi mãi của một sinh mạng. Sự sông và cái chết chỉ phân biêt bởi một lằn ranh mỏng manh. Một cơn gió thoảng cũng có thể cuốn chiếc lá đi trong xa vời thẳm mộng. Mọi thứ trên cuộc đời này đều mang tính tương đối một cách ngẫu nhiên. Không có gì là mãi mãi trường tồn, ngoại trừ một thứ: đó chính là trái tim của con người – trái tỉm biết yêu thương, trân trọng, biết sẻ chia và tha thứ. Vì thế, hãy sông, hãy yêu thương hết mình để thấy cuộc đời này không vô ích mà tuyệt vời biết bao!

Đôi lần, một mình chầm chậm dạo bước trên con đường vắng, nhìn lá rơi lác đác, cảm thây trong lòng như được gột rửa, như được thanh lọc bởi vẻ đẹp của Mẹ Thiên Nhiên. Biết đâu lúc ấy bạn muốn làm thơ, muốn hát vang, khát khao yêu thương. Rơi xuống, từng chiếc lá rơi như kết thúc đời lá. Nhưng thay vào đó là vô vàn chồi non mới sinh. Sự sống mới lại bắt dầu. Ngẫm ra thì thấy cái quy luật ấy sao mà chua xót và lạnh lùng đến vậy?! Nhưng sự dời luôn bắt đầu từ kết thúc. Cuộc sông từ ngàn đời nay vẫn diễn ra như thế. Có bắt đầu, có kết thúc, mỗi con người khi sinh ra và đến khi mất đi đều cố gắng hoàn thành sứ mạng của mình: là Yêu và đựợc Yêu. Vâng, lá có mất đi, có phai tàn theo năm tháng, nhưng tình yêu của các đôi bạn trẻ trên con đường đầy lá kia vẫn luôn luôn bất tử. Nếu họ có chia tay, thì đó cũng chỉ là một sự kết thúc nhỏ cho một tình yêu lớn bắt đầu. Tình yêu trong quá khứ của họ sẽ mãi mãi tồn tại nơi con tim. Họ sẽ cất giữ nó như một báu vặt của riêng mình, như những cô cậu học trò thường lấy lá khắc tên nhau rồi ép vào trang tập trắng.

Trên con đường đầy lá nọ, có đôi bạn già dìu nhau đi trong ánh vàng hiu hắt của buổi hoàng hôn. Lâu lâu họ lại thì thầm chuyện cũ, họ kể về những kỉ niệm ngày xưa. Cụ bà khẽ cười, cụ ông lại dìu cụ bà tiến lên thêm nữa. Hai chiếc bóng nhỏ khuất lấp cuối con đường, dưới chân họ là ngàn lá: lá của ngày hôm qua đã khô, lá của ngày hôm nay mới rụng chưa kịp héo, và của những chiếc lá trên cành tiếp tục rơi. Nhìn lá rơi, mỗi người sẽ có tâm trạng khác nhau: người vui thì nâng niu chiếc lá như nâng niu kĩ vật' người buồn lại thêm chạnh lòng và thương cảm cho chính bản thân.

Ngẫm lại câu chuyện về chiếc lá bé nhỏ: rời khỏi tình yêu của mình để bắt đầu một cuộc đời mới, của cả chính chiếc lá đó lẫn chiếc lá sắp mọc. Nhưng chiếc lá kia nào biết được, đó là một sự kết thúc cho cả cuộc đời của mình. Tuy thế, chiếc lá vẫn cố theo gió, bay đi thật xa, thật cao, đến với những chân trời mới, để khám phá, để tìm kiếm những nét đẹp của cuộc sống. Lá ơi, có biết rằng, chính “ngươi” đã làm nên một bức tranh tuyệt mĩ chọ “vườn trần gian” thêm diệu kì ảo mộng. Hãy để làn gió cuôn lá đi đên một nơi thật xa- hãy để nỗi dau buồn hôm nay chôn vào quá khứ. Lá lìa cành, nhưng ngày mai vần sẽ có những chồi biếc khoe sắc dưới ban mai rực rỡ. Thương lá và thương thân; thương cái bắt đầu và thương quá sự ra đi. Kết thúc rồi tái sinh đã trở thành định luật muôn đời. Một ngày mới lại đến với chúng ta. Hãy sống thật tốt với chính mình, với cuộc đời, để chúng ta không luyến tiếc khi đến lúc phải kết thúc. Thay vì ngậm ngùi, ta lại vui vẻ đón chờ nó như đón chờ một sự bắt đầu, chờ một bình minh tươi sáng.

Cái chết nàò, cũng có ý nghĩa riêng của chính nó, không thì con người ta sinh ra dể làm gì. Có điều khi sống: “hãy sổng sao cho khỏi phải xót xa, ân hận, vì những năm đã sống hoài, sống phí”,…để khi chết đi, lòng ta nhẹ như một chiếc lá lìa cành được đất Mẹ che chở đón nhận và yêu thương! Xin cám ơn mặt đất này bao dung như tình mẹ đón lá về tái hợp. Gần như đời lá, làm ta nhớ những mùa hoa Anh Đào rụng ở xứ Phù Tang. Người ta dành riêng một mùa lễ hội để chiêm ngưỡng và sống cao thượng hơn khi suy ngẫm vẻ đẹp về sự “rơi” bi tráng của loài hoa này. Trong lưu viễn thời gian, có biết bao lần lá rơi và hoá kiếp; hoa nở để mà tàn – tàn để tái sinh luân hồi mãi không thôi, như kiếp nhân sinh buồn đau và hạnh phúc!